İş ve sosyal hayatta karşılaşabileceğimiz problemlerimizi çözmek için çoğu zaman nereye ve kime başvuru yapmamız ya da aramamız gerektiğini bilmiyoruz. Oysa karşılaştığımız problemlerin çözümü için ilgilenecek çok sayıda kurum ve kuruluşlar var.
Dilekçe hakkı
Dilekçe hakkı; Anayasa ile teminat altına alınmış; siyasal haklardandır. Türk vatandaşları, 3071 sayılı Dilekçe Hakkının Kullanılmasına Dair Kanun’a dayanarak; kendileri veya kamuyla ilgili dilek ve şikâyetlerini TBMM’ye ya da yetkili makamlara bildirebilmektedir. Türkiye’de ikamet eden yabancılar ise karşılıklılık esası gözetilmek ve dilekçelerinin Türkçe yazılması kaydıyla bu haktan yararlanabilirler.
Dilekçe Hakkının Kullanılmasına Dair Kanun’a göre; dilekçe veren kişiye, dilekçeye yapılan işlem hakkında en geç 30 gün içinde bilgi verilir. Bu sürelerde başvuruya herhangi bir cevabın verilmemesi ya da işlem yapılmaması durumunda, kişi başvuru akıbeti ile ilgili olarak muhatabına yeniden dilekçe yazabilir ya da dilekçeye zamanında cevap vermeyenlerle ilgili Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulunulabilir.
Dilekçe hakkı hiçbir gerekçe ile engellenemez. TCK’nın “dilekçe hakkının kullanılmasının engellenmesi” başlıklı 121. maddesinde “kişinin belli bir hakkı kullanmak için yetkili kamu makamlarına verdiği dilekçenin hukuki bir neden olmaksızın kabul edilmemesi halinde, fail hakkında altı aya kadar hapis cezasına hükmolunur” ifadeleri vardır.
Herhangi bir şikâyet amacıyla, çalıştığı ya da hizmet aldığı kurum veya kuruluşu şikâyet eden bir kişiye, dilekçe vermiş olmasından dolayı bir ceza verilemez. Verilmiş olması halinde, bu durumun da kişi bakımından şikâyet amacıyla yeniden bir başvuru hakkı doğuracağı, bir anlamda “dilekçe yazmak nedeniyle ayrımcılık-mağdurlaştırma” sayılacağı bilinmelidir.
Toplu dilekçe vermek suç değildir. Dilekçe hakkı konusunda yanlış bilinen husus, toplu dilekçe vermenin yasal olmadığıdır. Türk Ceza Kanunu (TCK )121’inci madde açıktır ve dilekçenin toplu verilmesi, talebin reddi için “kabul edilebilir hukuki bir neden” değildir.
Toplu dilekçe demek; belirli bir amaç için yazılmış metin altına birden fazla kişinin imza atarak, ilgili yerlere dilekçe vermesidir. Devlet Memurları Kanununun 125’inci maddesinde yer alan disiplin cezaları ile ilgili başlık içeriğindeki “Toplu müracaat ve şikâyet etmek” ifadeli (h) alt bendi, Anayasa’ya aykırı olması nedeniyle iptal edilmiştir. Devlet memurları, isterlerse toplu dilekçe verebilir.
TSK çalışanları için durum farklıdır ve 211 sayılı TSK İç Hizmet Kanunun 28’inci maddesine göre; toplu olarak şikâyet yasaktır. TSK çalışanları için, bir veya aynı hadise; birden fazla şahısların şikâyetlerine sebep veya mevzu olursa bunların her biri ayrı ayrı ve yalnız başına şikâyet hakkını kullanabilirler.
İdari makamlara başvuru: İdari başvuru; engelli bireylerin hizmet aldıkları ya da alacakları kurum, kuruluş veya yerel yönetim gibi idari makamlara yapacakları başvurudur. Engelli bir bireyin çalıştığı kuruma, erişilebilirlik konusunda ya da makul düzenleme talebi ile yaptığı bir başvuru, mobbinge uğrayan engelli bir çalışanın, mobbing uygulayan kişiyi yönetime/idareye dilekçe ile şikâyet etmesi; kaynaştırma eğitimi yerine okulun özel eğitim sınıfına alınan çocuğun annesinin okul müdürlüğüne, rehberlik araştırma merkezine, il/ilçe milli eğitim müdürlüğüne ya da Milli Eğitim Bakanlığına yazdığı şikâyet dilekçesi; idari başvuruya örnek olarak gösterilebilir.
İdari başvuru; başvuru sahibinin adı ve soyadı, imzası, tarih, oturma yeri ve/veya iş adresini, başvuru sahibi tüzel kişi ise tüzel kişinin unvanı ve adresi ile yetkili kişinin imzasını ve yetki belgesini içeren dilekçe ile ilgili kurum veya kuruluşa yapılır. Başvuran kişi, dilekçenin kabulü ile ilgili tarih ve başvuru tarihini, evrak kabul biriminden almalıdır. İnternet üzerinden ise başvuru tarih ve başvuru sayısı not edilir. Böylece verilen dilekçenin takibi yapılabilecektir.
Bilgi edinme hakkı: Bilgi Edinme Kanunu’na göre; herkes bilgi edinme hakkına sahiptir. Kurum ve kuruluşlar, bu Kanunda yer alan istisnalar dışındaki her türlü bilgi veya belgeyi başvuranların yararlanmasına sunmak ve bilgi edinme başvurularını etkin, süratli ve doğru sonuçlandırmak üzere, gerekli idarî ve teknik tedbirleri almakla yükümlüdürler. Bilgi edinme başvurusu, başvuru sahibinin adı ve soyadı, imzası, oturma yeri veya iş adresini, başvuru sahibi tüzel kişi ise tüzel kişinin unvanı ve adresi ile yetkili kişinin imzasını ve yetki belgesini içeren dilekçe ile istenen bilgi veya belgenin bulunduğu kurum veya kuruluşa yapılır. Bu başvuru, kişinin kimliğinin ve imzasının veya yazının kimden neşet ettiğinin tespitine yarayacak başka bilgilerin yasal olarak belirlenebilir olması kaydıyla elektronik ortamda veya diğer iletişim araçlarıyla da yapılabilir.
Kanun’a göre kurum ve kuruluşlar, başvuru üzerine istenen bilgi veya belgeye erişimi 15 iş günü içinde sağlarlar. Ancak istenen bilgi veya belgenin, başvurulan kurum ve kuruluş içindeki başka bir birimden sağlanması; başvuru ile ilgili olarak bir başka kurum ve kuruluşun görüşünün alınmasının gerekmesi veya başvuru içeriğinin birden fazla kurum ve kuruluşu ilgilendirmesi durumlarında bilgi veya belgeye erişim 30 iş günü içinde sağlanır. Bu durumda, sürenin uzatılması ve bunun gerekçesi başvuru sahibine yazılı olarak ve 15 iş günlük sürenin bitiminden önce bildirilir.
Başvurunun reddedilmesi hâlinde bu kararın gerekçesi ve buna karşı başvuru yolları belirtilir. Bilgi edinme istemi reddedilen başvuru sahibi, yargı yoluna başvurmadan önce kararın tebliğinden itibaren on beş gün içinde Bilgi Edinme Değerlendirme Kuruluna itiraz edebilir. Kurul, bu konudaki kararını otuz iş günü içinde verir. Kurum ve kuruluşlar, Kurulun istediği her türlü bilgi veya belgeyi 15 iş günü içinde vermekle yükümlüdürler. Kurula itiraz, başvuru sahibinin idarî yargıya başvurma süresini durdurur. Bakınız: Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulunun Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik. Bakanlıkların, kurumların, kuruluşların ve yerel yönetimlerin resmi internet sitelerinden ya da posta yolu ile bilgi edinmek amacıyla başvuru yapılabilir, şikâyet, talep iletilebilir.
Özelge talebi: 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413’üncü maddesinde, mükelleflerin Gelir İdaresi Başkanlığından veya Gelir İdaresi Başkanlığının bu hususta yetkili kıldığı makamlardan vergi durumları ve vergi uygulanması bakımından müphem ve tereddüt duydukları hususlar hakkında izahat isteyebilecekleri hüküm altına alınmıştır. 2010 yılında uygulamaya konulan özelge sistemi ile mükellefe kısa zamanda doğru ve net cevap verilmesi, muhatabın teke indirilmesi, başvuruların ve cevapların bir standarda kavuşturulması, mükellefin uyum maliyetinin azaltılması, bürokrasi ve kırtasiyeciliği azaltarak kaynakların verimli kullanılması ile internetten özelgelerin yayınlanması suretiyle şeffaflık sağlanmaktadır. Engelli bireyler ve aileleri ve engellilik alanında çalışan STK’lar, mükellef oldukları durumlar ile vergi indirimleri hakkında bireysel ya da tüzel kişilik olarak özelge talebinde bulunabilirler. Mükellefler, özelge talepleri için Gelir İdaresi Başkanlığı’na doğrudan başvurma yapılamaz. Özelge taleplerinin, özelge talep formu ile Vergi Dairesi Başkanlıkları ile Vergi Dairesi Başkanlığı bulunmayan illerde Defterdarlıklara yapılması esastır. Bakınız: https://www.gib.gov.tr/ozelge-sistemi/genel-bilgi
Şikayet, öneri ve talep için başvuru yolları
Anayasa Mahkemesi (AYM)
Vatandaşlar, Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun’a göre; AYM’ye bireysel başvuru yapma hakkına sahiptir. Başvuranın, dava konusunda iç hukukta tüm yolları tüketmiş olması esastır. Bireysel başvuru harcı 2022 yılı için; 664,10 TL'dir. Başvuru bilgileri için bakınız: https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6216.pdf
Kamu Denetçiliği Kurumu (KDK)
KDK, Anayasa’nın 74’üncü maddesine dayanarak kurulmuştur. 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu’na göre vatandaşlar, idarenin her türlü eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarına karşı, bu Kanunda belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde menfaati ihlal edilen gerçek ve tüzel kişiler Kuruma şikâyet başvurusunda bulunabilirler. Ancak, şikayetin insan hakları, temel hak ve özgürlükler, kadın hakları, çocuk hakları ve kamuyu ilgilendiren genel konulara yönelik olması hâlinde menfaat ihlali aranmaz. Başvuru, yönetmelikte belirlenen şartlara uyulmak kaydıyla elektronik ortamda veya diğer iletişim araçlarıyla da yapılabilir. Bu bilgileri içermeyen başvurular kabul edilmez. Kuruma başvuru, idari dava açma için zaman aşımı süresini durdurduğu gibi, başvuru hakkında dava açılırsa, Kurum incelemeyi sonlandırır.
Kuruma başvuruda bulunulabilmesi için, İdari Yargılama Usulü Kanununda öngörülen idari başvuru yolları ile özel kanunlarda yer alan zorunlu idari başvuru yollarının tüketilmesi gereklidir. İdari başvuru yolları tüketilmeden yapılan başvurular ilgili kuruma gönderilir (gönderme kararı). Ancak Kurum, telafisi güç veya imkânsız zararların doğması ihtimali bulunan hâllerde, idari başvuru yolları tüketilmese dahi başvuruları kabul edebilir. Gönderme kararı verildiğinde, şikayet edilen idarenin başvuran hakkında bir işlem yapmaması nedeniyle, başvuranın bir çözüme ulaşamaması halinde kişinin KDK’ya yeniden başvuru yapması için 60 günlük sürenin dolması gerekir.
Kuruma, illerde valilikler, ilçelerde kaymakamlıklar aracılığıyla da başvurulabilir. Başvurulardan herhangi bir ücret alınmaz. Başvuru, e-devlet üzerinden de yapılabilir (https://ebasvuru.ombudsman.gov.tr/ ).
Dava açma süresi içinde yapılan başvuru, işlemeye başlamış olan dava açma süresini durdurur. Kurum incelemeye devam ederken, başvuranın dava açması halinde, Kurum incelemeyi durdurur. Kurum, inceleme ve araştırmasını başvuru tarihinden itibaren en geç 6 ay içinde sonuçlandırır. İdarenin her türlü eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışları, insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde, hukuka ve hakkaniyete uygunluk ve iyi yönetim ilkeleri yönlerinden incelenir ve araştırılır. Kurum, inceleme ve araştırma sonucunu ve varsa önerilerini ilgili mercie ve başvurana bildirir. Kurumun kararları tavsiye niteliğindedir. Haklarında tavsiye kararı verilen kurumların, kişi yararına bu kararları uygulaması beklenir.
Çocukların KDK’ya başvuru hakkı: KDK’da, çocuk hakları konusunda uzman denetçi görevlidir. 5-18 yaş arası tüm çocuklar, doğrudan Kamu Denetçiliği Kurumuna başvuru yapabilirler. Kurumun doğrudan çocukların başvurusunu alıyor olması; ülkemizde çocuk haklarının gelişimi bakımından önemlidir. Başvuru ve inceleme için bakınız: https://kdkcocuk.gov.tr/
Engelli personelin hak arama yolları hakkında
Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Genel Müdürlüğü tarafından 12.08.2021 tarihinde tüm il sağlık müdürlüklerine gönderilen E-87307621-402.03.02 sayılı ve “Engelli Personelin Çalışma Şartları” konulu yazısında, TBMM Kamu Denetçiliği Kurumunun (KDK) 13.07.2021 tarihli ve 37106781-2021/10493 sayılı yazısı ilgi gösterilerek özetle aşağıdaki bilgilere yer verilmiştir:
“1. Engelli bireylerin çalışma şartlarından kaynaklı hak ihlallerinin önlenmesi amacıyla yönetici (İl sağlık müdürü, başkan, başkan yardımcısı, uzman, şube müdürü, başhekim, başhekim yardımcısı, müdür) ve birim sorumlularının engelli personelin hak taleplerine ilişkin idari başvurularına, iyi yönetim ilkelerine uygun şekilde işlem yapması ve bu başvuruları makul sürede sonuçlandırması gerekmektedir.
2. Bu minvalde, engelli personelin oda tahsisi, engeline yönelik fiziki düzenleme ve/veya araç-gereç talebinin karşılanması noktasında ilgili amirin bu konuda hızlı şekilde tedbir alması gerektiği değerlendirilmiştir. Engelli çalışanın çalışma şartlarına ilişkin talebine yönelik hak temelli bir yaklaşımın öncelenmesi şikâyet mercilerinin de (Adli ve idari kurum ve kuruluşlar) bu konu özelinde iş yükünü azaltacağından, yerinde çözülebilir nitelikteki uyuşmazlıklarda dostane çözümün sağlanması yoluna gidilmesi hususunda gereğinin yapılması…”
Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik, yukarıdaki yazıda bahsi geçen “iyi yönetim ilkeleri”ne yer vermiştir. KDK, incelemelerinde idarenin “insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde; kanunlara uygunluk, ayrımcılığın önlenmesi, ölçülülük, yetkinin kötüye kullanılmaması, eşitlik, tarafsızlık, dürüstlük, nezaket, şeffaflık, hesap verilebilirlik, haklı beklentiye uygunluk, kazanılmış hakların korunması, dinlenilme hakkı, savunma hakkı, bilgi edinme hakkı, makul sürede karar verme, kararların gerekçeli olması, karara karşı başvuru yollarının gösterilmesi, kararın geciktirilmeksizin bildirilmesi, kişisel verilerin korunması” gibi iyi yönetim ilkelerine uygun işlem ve eylem ile tutum veya davranışta bulunup bulunmadığını gözetmektedir.
Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu (TİHEK)
Engelli bireyler, Kanunda yer alan her türlü ayrımcılık temelinde mağdur olmaları iddiası ve engelliliğe dayalı ayrımcılık temelinde mobbinge uğradıkları iddiası ile Kuruma başvuru yapabilirler. Ayrımcılık yasağı ihlalinden zarar gördüğü iddiasında bulunan her gerçek ve tüzel kişi Kuruma başvurabilir. Kuruma başvuru, illerde valilikler, ilçelerde kaymakamlıklar aracılığıyla doğrudan ya da e-posta veya faks ile yapılabilir. Valilik ya da kaymakamlıklar, başvuru belgelerini en geç 3 iş gün içinde Kuruma gönderir. E-posta ya da faks yoluyla başvuruda, belge asılları en geç 15 gün içinde Kuruma ulaştırılır. Başvurulardan herhangi bir ücret alınmaz. İlgililer, Kuruma başvurmadan önce bu Kanuna aykırı olduğunu iddia ettikleri uygulamanın düzeltilmesini ilgili taraftan talep eder (idari başvuru). Kurum, telafisi güç, imkânsız zararların doğması ihtimali varsa, bu şartları aramadan başvuruları kabul edebilir.
Dava açma süresi içinde Kuruma yapılan başvurular işlemeye başlamış olan dava açma süresini durdurur. Başvuru sonrası, başvuru konusu hakkında dava açılması halinde Kurum, incelemeyi durdurur. Ayrımcılık yasağının ihlali hâlinde, bu ihlalin etki ve sonuçlarının ağırlığı, failin ekonomik durumu ve çoklu ayrımcılığın ağırlaştırıcı etkisi dikkate alınarak ihlalden sorumlu olan kamu kurum ve kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, gerçek kişiler ve özel hukuk tüzel kişileri hakkında bin Türk lirasından 15 bin Türk lirasına kadar idari para cezası uygulanır.
Çocuklar ile ilgili insan hakları ve ayrımcılık yasağı ihlallerinde durum: İnsan hakları ve ayrımcılık yasağı ihlallerine ilişkin resen yapılan incelemeler için ihlal mağdurunun şahsen belirlenebilir olduğu durumlarda kendisinin veya kanuni temsilcisinin açık rızasının alınması şarttır. Ancak, çocuğun yüksek yararının gerektirdiği hâllerde kanuni temsilcisinin rızası aranmaz. İletişim bilgileri ve başvuru bilgileri bakınız: https://www.tihek.gov.tr/iletisim/
BM Engelli Hakları Komitesi (CRPD)
Engelli Hakları Sözleşmesi’ne Ek İhtiyari (Seçmeli) Protokole göre Komitenin; bireysel şikâyetlerin alınması ve incelenmesi ve Sözleşmenin ağır bir şekilde ihlal edildiğine dair güvenilir kanıtlar bulunması halinde soruşturma yapılması olmak üzere iki. Görevi vardır. Komiteye başvuru usulü hakkında; kitabın “BM Engelli Hakları Ek İhtiyari Protokolü” başlığında bilgi verilmiştir. Komiteye bireysel başvuru hakkında bilgi için bakınız. https://www.ohchr.org/EN/HRBodies/CRPD/Pages/Contact.aspx
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Engeli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü
Engelliler ve aileleri ya da engellik alanında faaliyet gösteren örgütler, her hangi bir konuda dilekçelerini Müdürlüğe gönderebilirler. Bunun için mail adresi: bilgiedinme.eyhgm@ailevecalisma.gov.tr Her ilde, Bakanlığa bağlı sosyal hizmetler il müdürlükleri, ilçelerde ise sosyal hizmet merkezleri bulunur. İletişim: (0312) 705 70 00-01 İşitme engelliler mesaj hattı: (0312) 284 38 38
Alo 170: Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı İletişim Merkezi
Çalışma ve Sosyal Güvenlik İletişim Merkezi 7gün 24 saat hizmet vermektedir. Alo 170, engelli ve engelli yakınlarının çalışma hayatına dair sorunları, mobbing ve engelliliğe dayalı ayrımcılık şikâyetleri için aranabilir.
Alo 183 ASHB Sosyal Destek Hattı
Alo 183 hattı aracılığıyla kadın, çocuk, engelli ve yaşlı, şehit yakınları ve gazilerle ilgili gelen çağrılara rehberlik ve danışmanlık hizmeti verilmektedir. İhmal istismar ve şiddet vakaları veya töre ve namus cinayetlerine yönelik ihbarlar yapılabilir. Engellilerin yasal hakları, eğitim, rehabilitasyon hizmetleri, engellilere yönelik istihdam çalışmaları, ulaşılabilirlik, engellilere verilen yardım ve bağlanan aylıklar, sağlık hizmetleri, engellilerin koruma altına alınması, bakım rehabilitasyon veya engelli yaşam merkezlerine yerleştirilmesine ilişkin iş ve işlemlere ilişkin istek öneri ve şikayetler değerlendirilerek; bilgilendirme yapılmakta, vatandaşların hizmet alabilecekleri ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına yönlendirilmesi sağlanmaktadır.
Alo 183 whatsapp hattı: 0 501 183 01 83
Alo 144 Sosyal Yardımlar Çağrı Merkezi
Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları tarafından yürütülen tüm düzenli yardımlar hakkında (engelli aylığı, tüp bebek yardımı, barınma yardımı vb.) bilgilendirme yönlendirme sağlayan sosyal yardım hattıdır. Bu yardımlar hakkında yapılan her türlü talep, öneri ve şikâyetler alınmakta, veri tabanı incelenerek arayan kişiye başvurusunun durumu hakkında bilgi verilmekte, ilgili İl/İlçe Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfına yönlendirme yapılmaktadır.
Çağrı merkezine işitme engelli vatandaşlar hafta içi 08:00-21:00 saatleri arasında; 0 549 441 2 144 numaralı hat üzerinden 3G özelliği destekleyen telefon cihazlarından ulaşabilirler.
e-Devlet üzerinden sosyal yardımlara başvuru, 15 Ekim 2021 tarihi itibarı ile başlamıştır.
ALO 170-Çalışma Hayatı İletişim Merkezi: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) ve Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) tarafından sunulan tüm hizmetlerle ilgili olarak bilgilendirme yapmakta ve çözüm üretmektedir. Mobbing dâhil çalışma hayatına dair tüm sorunlar hakkında ihbar ve şikayetler için 7 gün 24 saat aranabilir. İşitme engelli bireyler için işaret dili bilen temsilcilerle görüntülü destek verilmektedir. Ayrıca canlı destek ekibi ile yazışarak daha hızlı ve kolayca işlemler gerçekleştirebilir. Engeller ve aileleri, emeklilik, tazminatlar, yetim aylığı, engellilik nedeniyle işe alınmama/işten çıkartılma, iş başvurusu vb. hakkında ALO 170’den hizmet alabilir. Bakınız: https://www.alo170.gov.tr/
Alo 189 Bilgi ve Danışma Vergi İletişim Merkezi (VİMER): Tüm vergi avantajları hakkında ayrıntılı bilgi sahibi olmak isteyenler bu telefon numarasını arayabilirler. Ayrıca, 444 0 189 No’lu telefon ya da www.gib.gov.tr adresinden bilgi alınabilir.
Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) İletişim Merkezi-444 0 632
Danışma hattından okul öncesi, ilköğretim ve ortaöğretim kurumları mevzuatı, öğrencilerin kayıt işlemleri, öğrencilerin sınıf geçme ve devam durumları, nakil iş ve işlemleri, özel eğitime ihtiyacı bulunan öğrencilerin eğitim ve rehberlik süreçleri hakkından bilgi alınabilir (eski ALO 147).
Alo 157-Yabancılar İletişim Merkezi (YİMER): Ülkemizde geçici koruma kapsamında olan yabancılar, bilgi edinmek ya da sorunlarını, taleplerini iletmek üzere YİMER’e başvuru yapabilirler. YİMER ile 6 dilde, 7 gün 24 Saat ulaşılabilir bir çağrı merkezidir. YİMER, bilgilendirmenin yanı sıra acil çağrı merkezi olarak hizmet vermektedir.
Sağlık Bakanlığı İletişim Merkezi (SABİM)-ALO 184: SABİM; Sağlık sisteminde, yaşanan sorunların yerinde ve eş zamanlı tespiti, sorunun çözümünde etkin olacak mekanizmaların ivedilikle harekete geçirilmesi suretiyle özdenetimi sağlamaktadır. Sağlık hizmeti alan kişiler, şikâyetlerini ve hizmetin herhangi bir aşamasında yaşadıkları sorunları, Alo 184 hattını arayabilirler. Doğrudan başvuru için SABİM Adresi: Osmanlı caddesi No:1 Balgat /Ankara E-posta: sabim@saglik.gov.tr
Fax Numarası: 0 312 920 06 07
Vatandaşlar, sağlık hizmeti ile ilgili şikâyetlerini ve yaşadıkları sorunları, https://www.cimer.gov.tr/ üzerinden ya da Alo 184’ü arayarak iletebilir, internet adresinden hafta içi 08.00-18.00 saatleri arasında canlı destek hattına bağlanabilir.
Engelsiz Sağlık İletişim Merkezi (ESİM): Engel Tanımayan Mobil Uygulama: Sağlık Bakanlığı Sağlık Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü, 112 Acil Çağrı Merkezini kullanamayan işitme engelli bireylere, işaret dilinde 7/24 görüntülü destek veren internet mobil uygulaması geliştirmiştir. Uygulama, akıllı cep telefonuna indirilir. ESİM ile tercüme hizmetiyle MHRS’den randevu verilmektedir. ESİM, poliklinik ve sağlık kurul görüşme ve değerlendirmelerinde de kullanılabilir. 112 Acil Servise anında bildirimde bulunabilir, işaret dili ile görüntülü konuşma yapabilir, GPS kullanarak konum ve olay yeri fotoğrafı gönderebilirler. İnternet yoksa SMS üzerinden koordinat göndererek ESİM ile bağlantı kurabilir. SMS ücretleri Bakanlık tarafından karşılanmaktadır. Engelli tarifesinden faydalananlar için veri haberleşmesi, ücretsizdir.
Engelsiz 112: Konuşma ve işitme engellilerin, acil durumlarda ihtiyaç duydukları ilgili 112 birimine hızlıca bağlanmalarını ve yaşadıkları, gördükleri acil durumu kolayca ilgililere bildirmelerini sağlamak üzere geliştirilmiştir. Vatandaşlar dilerse, uygulama üzerinden acil durumda ulaşılacak yakınlarının iletişim bilgilerini ve varsa hastalıklarını sisteme girerek 112 personelinin “Acil Çağrı” anında bu bilgileri görmesini sağlayabilirler. Engelli vatandaşlar, acil durumlarda yazılı ve görüntülü olarak çağrı merkezine ulaşabilirler. Bu hizmetten yararlanmak için, akıllı telefonlara uygulama uygulamanın indirilmesi gerekmektedir. İçişleri Bakanlığı Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı tarafından hazırlanmıştır. Bakınız: http://www.engelsiz112.gov.tr/
Vefa Sosyal Destek Hattı: COVİD19 pandemi sürecinde geliştirilmiştir. 65 yaş ve üzeri ile kronik rahatsızlığı bulunanlar ve engelli vatandaşlar, acil ihtiyaç duydukları hallerde, 112, 155 ve 156 numaralı hatlardan Vefa Sosyal Destek hattına ulaşabilmektedirler. Tam kapanma sona erdiğinden hizmet verip vermediği hakkında bilgi alınabilir.
Erişilebilirlik İzleme ve Denetleme Komisyonları. Valilik bünyesinde oluşturulmuştur. Erişilebilirlik ile ilgili şikâyetlerde dilekçe ile başvuru yapılabilir.
PTT Çağrı Merkezi: PTT hizmetleri ile ilgili her türlü şikâyet, öneri ve bilgi talepleri; 444 1 788 numaralı PTT Çağrı Merkezi üzerinden 7 gün 24 saat, işitme ve konuşma engelli müşteriler için www.aloptt.gov.tr web sitesi üzerinden işaret dili bilen müşteri temsilcileri ile görüntülü görüşme sağlanarak ya da “Engelli Dostu Numaralar” projesi kapsamında 0312 309 59 13 numaralı SMS hattını kullanarak iletilebilir.
Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi (CİMER): Yurttaşların talep, ihbar ve şikâyetlerini doğrudan cumhurbaşkanlığına iletebilmesi amacıyla kurulan bir web servisidir. Vatandaşlar CİMER başvurusunu, Alo 150 No’lu telefondan, e-devlet üzerinden ya da https://www.cimer.gov.tr/ adresinden de yapabilirler.
Hasta Hakları Birimi: Hasta ve yakınlarının şikâyet, talep ve görüşlerini iletmeleri için her hastanede kurulmuş olan birimlerdir. Bu birimlere, yazılı başvuru yapmanızı öneririz.
Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK): Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığına bağlıdır. İllerde SGK il müdürlükleri, ilçelerde sosyal güvenlik merkezleri bulunur. Mail adresi: http://www.sgk.gov.tr
TCDD Müşteri Hizmetleri: Telefon: 444 8 233
Whatsapp hattı: 0 507 321 82 33
Erişilebilir e-Devlet hizmeti: İşitme ve konuşma engelli vatandaşlar, e-Devlet Kapısı Çağrı Merkezindeki işaret dili tercümanlarına mesai saatleri içinde canlı olarak bağlanabilir, e-Devlet Kapısı ile ilgili destek alabilir. Telefon kullanabilenler veya işaret dili bilmeyenler, Alo 160’ı arayabilirler. Bakınız: https://www.turkiye.gov.tr/e-devlette-engel-yok
TBMM Dilekçe Komisyonu: Vatandaşlar, emeklilik sorunu, kamulaştırma, iskan ve imar sorunu, maddi yardım talebi, hastane kurul raporlarından şikayet, iş talebi, banka kredisi veya kredi kartı ödemelerinden şikayet ve benzeri sorunlarla ilgili olarak Dilekçe Komisyonuna başvurabilirler. Dilekçe Hakkı Kanuna göre; TBMM’ye yapılan başvuruların incelenmesi ve karara bağlanması 60 gün içinde sonuçlandırılır. İlgili kamu kurum veya kuruluşları TBMM Dilekçe Komisyonunca gönderilen dilekçeleri 30 içinde cevaplandırır. Dilekçe Komisyonu, görevleri ile ilgili olarak, kamu kurum ve kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile özel kuruluşlardan her türlü bilgi ve belgeyi almak, ilgilileri çağırıp bilgi almak, idari denetimin yapılmasını istemek, bilirkişi görevlendirmek ve yerinde inceleme yapmak yetkisine sahiptir. Aşağıdaki bağlantı adresinden TBMM Dilekçe Komisyonu için kayıt olunabilir, dilekçe hakkı kullanabilir. Kayıtlı olan kişilerin başvurularından imzaya açılanlar görülebilir. Komisyona başvuru, posta yolu ile de yapılabilir. Faks: (0 312) 420 53 65. Bakınız: https://edilekce.tbmm.gov.tr
TBMM İnsan Hakları Komisyonu: Temel hak ve özgürlüklerinden herhangi birinin ihlal edildiğine inanan her birey mektup ve faksla Komisyona başvurabilir. 3071 sayılı Dilekçe Hakkının Kullanılmasına Dair Kanun hükümleri uyarınca, Türkiye Büyük Millet Meclisine gönderilen dilekçelerde dilekçe sahibinin adı-soyadı ve imzası ile iş veya ikametgâh adresinin bulunması gerekir. Aynı Kanun hükümlerine göre, yukarıdaki şekil şartlarını taşımayan dilekçelerle, belli bir konuyu ihtiva etmeyenler ve yargı mercilerinin görevine giren konularla ilgili olanlar incelenemezler. Elektronik posta yoluyla yapılan başvurular işleme alınmamaktadır. Faks: (0 312) 420 24 92
Mobbing ile Mücadele Derneği: Başkanlığını İlhan İŞMAN’ın yaptığı Dernek, 2010 yılında bir insanlık suçu olan mobbing ile mücadele etmek amacıyla kamu ve özel işyeri, çalışan, işveren ve mağdurlarla işbirliği, koordinasyon ve iletişim içinde hareket ederek verimliliği artırmak, çalışma hayatı ve endüstri ilişkilerine olumlu yönde katkı sağlamak amacıyla kurulmuştur. Derneğin Genel Merkezi Ankara’dadır. Derneğin, Engelliler Genel Koordinatörlüğünü SAHİMSEN Engelliler Komisyon Başkanı Ayşe SARI yürütmektedir. Mobbing mağduru olanlar, internet sitesi üzerinden başvuru yaparak bireysel destek alabilmektedir. Tüm sivil toplum örgütlerine, Mobbing ile Mücadele Platformuna katılım için çağrı yapan Derneğin Mobbing ile Mücadele Kararlılık Belgesini okumak, Platforma katılmak, mobbing hakkında bilgi edinmek, Yargıtay kararlarını incelemek ve Derneğin temsilciliğine başvuru ve ayrıntılı bilgi için bakınız: https://www.mobbing.org.tr/
E-posta: genelmerkez@mobbing.org.tr
Tel: 0 (312) 229 02 26- 0 (538) 540 55 68
Gülhane Eğitim ve Araştırma Hastanesi Engelli Danışma ve Koordinasyon Birimi: GATA bünyesinde Mayıs 2015’ de faaliyetlerine başlayan Birim, asker hastanelerin Sağlık Bakanlığına bağlanması ile Ankara Gülhane Eğitim ve Araştırma Hastanesi bünyesinde aynı adla faaliyetlerine devam etmektedir Engelli ve engelli yakını olanlara danışmanlık yapan Birim, aynı zamanda engellilerin sorunlarının tespitini de yapmaktadır. Sorunların çözümüne yönelik çözüm önerilerinin oluşturulması, bu önerilerin, Hastane Yönetimi, ilgili Bakanlık, kurum ve kuruluşlarla paylaşılması; Birimin öncelikli çalışmaları arasındadır. Birim, tüm engelli ve engelli yakınlarına, danışmanlık yaparken, sorunların çözümü için koordinasyon, savunuculuk, lobicilik, farkındalık ve bilinçlendirme faaliyetleri de yürütmektedir.
Birim Tel: 312 304 1100-1101 Tafix: 9 529 1100
Engellilerin noterlik/bankacılık/idari başvuru yapmaları hakkında: On sekiz yaş üzeri zihinsel engeli olanların resmi işlemlerinde, vasilik belgesi istenir. Görme engellilerin tüm işlemlerinde Noterlik Kanunu’na göre (Madde 73); onaylama şeklinde yapılabilecek işlemlerinde iki tanık bulundurma zorunluluğunun aranmamasına, ancak ilgilinin talebi halinde işlemin iki tanık huzurunda yapılmasına karar verilmiştir. Noter, ilgilinin işitme veya konuşma engelli olduğunu anlarsa, işlemler engellinin isteğine bağlı olmak üzere iki tanık huzurunda yapılır. İlgilinin işitme veya konuşma engelli olması ve yazı ile anlaşma imkânının da bulunmaması halinde, iki tanık ve yeminli tercüman bulundurulur (Madde 73). Engelli birey, Türkçe bilmezse yeminli bir tercüman bulundurulur (Madde 74).
İŞKUR İletişim Hattı: Her türlü soru, öneri ve şikayet için hafta içi mesai saatleri içinde 444 75 87 nolu iletişim hattı aranabilir.
İş-Kur Genel Müdürlüğü adresi: Emniyet Mahallesi Mevlana Bulvarı (Konya Yolu) No:42 Yenimahalle / Ankara.
Telefon: 0(312) 216 30 00
Fax: (0312) 435 29 27
Engelsizkariyer.com, Türkiye’nin İlk Ulusal Engelli İstihdamı Danışmanlık Ajansı: Özel sektörde iş arayan engelli adaylar iş başvurusu yapabilirler. Çalışma hayatı süresince engelli adayların yaşadıkları problemler hakkında, mentörlük ve koçluk desteğine ihtiyaç duyanlar iletişim kurabilirler. Yine engelli aday arayan firmalar başvuru yapabilirler. Firmalar için de engellilerin istihdamı hakkında her başlıkta (engelli farkındalığı, engelli iş koçluğu, destekli istihdam, kapsayıcı işveren markası-engelli dostu firma programları, erişilebilirlik, danışmanlık) iletişim kurabilirler.
E-posta: info@engelsizkariyer.com
Fiziki erişilebilirlik, bilgi ve iletişim teknolojilerine dair erişilebilirlik ve makul düzenleme ile ilgili şikâyet: CİMER’e ya da illerde valiliklere, belediyelere, sosyal hizmet il müdürlüklerine ve ASHB Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğüne ait bilgiedinme.eyhgm@ailevecalisma.gov.tr adresine; yer, tarih, saat ve şikâyet konusu yazılarak bildirilebilir. Hastaneler ile ilgili talep ve şikâyetler, CİMER üzerinden ya da doğrudan ilgili hastanenin hasta hakları birimlerine yapılabilir.
Belediye hizmetlerine erişim/talep/şikâyet: Birçok belediye, yatılı ve gündüzlü bakım ve rehabilitasyon hizmeti, yemek, temizlik, hasta nakil vb. destek hizmetleri vermektedir. Özellikle yalnız yaşayan ya da hareketleri kısıtlı vatandaşlar, ilgili belediyeden günlük yemek ve temizlik gibi destek hizmeti talep edebilir. Alo 153 “Yerel idari hizmetler uygulaması” (Ankara için Mavi Masa, İstanbul İçin Beyaz Masa) aranarak şikâyet ve talep iletilebilir, hizmetler hakkında bilgi alınabilir.
Engelsizkariyer.com için hazırlayan: Ayşe Sarı |SAHİMSEN Engelliler Komisyon Başkanı
Engelsizkariyer.com’u kaynak göstermeden kopyalanması yasaktır. Copyright © 2022 Tüm Hakları Saklıdır.
