Bu bölümde engelli ve engelli yakını olanların atama ve yer değişikliği hakları ile ilgili mevzuata ve memurlar için kurumlar arası geçiş hakkına yer verilmiştir.
Memurlar için kurumlar arası geçiş hakkı
Bir memur çalışmakta olduğu kurumdan başka bir kuruma geçiş yapmak istediğinde uygulanacak mevzuat; atama ve yer değişikliği hükümleri değil, kurumlar arası geçiş hükümleridir.
Örneğin; bir ilin belediyesinde çalışan memur, Sağlık Bakanlığının bir kadrosuna geçiş için kurum değişikliği yapmak zorundadır. Bunun gibi, bir ilin belediyesinden başka bir ilin belediyesine geçiş için de kurum değişikliği gerekir. Bir üniversitede memur olan kişi, başka bir üniversiteye geçek istediğinde; kurum değişikliği yapmak zorundadır.
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun kurumlar arası geçiş ile ilgili hükmü şudur: “Memurların bir kurumdan diğerine nakilleri” Başlıklı 74 üncü maddesi; “Memurların bu Kanuna tabi kurumlar arasında, kurumların muvafakati ile kazanılmış hak dereceleri üzerinden veya 68. maddedeki esaslar çerçevesinde derece yükselmesi suretiyle, bulundukları sınıftan veya öğrenim durumları itibariyle girebilecekleri sınıftan, bir kadroya nakilleri mümkündür’’.
Bunun anlamı; memurların adaylıklarının bitmesi şartı ile kurumların muvafakati ile diğer bir kuruma nakilleri mümkün olduğudur. Dolayısıyla engelli çalışan adaylık süresi içinde (en az 1, en çok 2 yıl) kurum değişikliği talebinde bulunamaz. Adaylık süresi ile ilgili engellilere yönelik özel bir düzenleme yoktur. Ancak kurumlar arası geçişi istemekteki amaç; engellilik ile bağlantılı ise dilekçede engellilikten doğan sebeplere dikkat çekebilir.
Kurumlar arası geçiş yapmak isteyen memur öncelikle geçiş yapmak istediği kurumun mevcut geçiş hükümleri varsa bunları bilerek o kuruma gerekli müracaatı yapar.
Müracaatında kurumu neden istediğini belirtir (aile birliği mazereti, memurun eğitimini aldığı mesleği yapmak istemesi, KPSS ya da EKPSS sonucu farklı kuruma atanma vb.).
Geçiş yapılması istenen kurumda memurun derece, kademe ve pozisyon olarak bulundukları yerden aşağıda olmaması gerekir. Bu durumda geçiş yapılacak kurumda memurun derece, kademe ve özlük haklarının daha iyi durumda olması gözetilecektir.
Geçiş yapılması istenen kurum, başvuru yapan memuru almak istediğinde; memurun kurumuna resmi yazar. Kurumların karşılıklı muvafakati ile işlem başlatılır.
Geçiş işlemlerinin süresi konusunda başvuran memurun kurumla iletişimde olması gerekir. Aksi halde işlemler gereğinden fazla uzayabilir.
Kurumların memur için olur vermesi yani muvafakat vermesi her zaman mümkün olmayabilir. Geçiş yapılması istenen kurumun personel ihtiyacının olmaması, kadro ve teşkilat yapısının uygun olmaması gibi nedenler olabileceği gibi, halen çalışılmakta olan kurum personelini vermek istemeyebilir, personel ihtiyacı nedeniyle geçiş isteyen memura muvafakat vermeyebilir.
Eğer geçiş yapılmak istenen kurumdan muvafakat alınıp halen çalışılmakta olunan kurumdan alınamadıysa yapılacak iş; hukuki süreç başlatmaktır. Adli sürecin ne şekilde sonuçlanacağı bilinmemekle birlikte çalışanın geçiş yapacağı kurumla ilgili üstün yararının gözetileceği açıktır. Çalıştığı kurumdan muvafakat alamayan memurun dava açma hakkı vardır. Eğer davayı kazanırsa, çalışmakta olduğu kurum, muvafakat vermek zorundadır. Danıştay’ın bu yönde kararı için bakınız: https://www.mevzuatinyeri.com/ornek-kararlar/davada-taraf-olmayan-idare-muvaffakat-vermeme-isleminin-iptali-kararina-uymali-mi-h23258.html
Muvafakat alamadığı için kurumundan istifa etmek isteyenlerin istifanın onaylandığı tarihten itibaren 6 ay süre ile yeniden Devlet Memurluğuna atanamayacaklarını bilmeleri gerekmektedir.
Devlet Memurları Kanununda engellilik ile ilgili atama hükümleri
Devlet Memurları Kanunu Ek Madde 39: “Devlet memurlarının, hayatını başkasının yardım veya bakımı olmadan devam ettiremeyecek derecede engelli olduğu sağlık kurulu raporu ile tespit edilen eşi, çocukları ile kardeşlerinin, memuriyet mahalli dışında resmî veya özel eğitim ve öğretim kuruluşlarında eğitim ve öğretim yapacaklarının özel eğitim değerlendirme kurulu tarafından belgelendirilmesi hâlinde, ilgilinin talebi üzerine eğitim ve öğretim kuruluşlarının bulunduğu il veya ilçe sınırları dâhilinde kurumunda bulunan durumuna uygun boş bir kadroya ataması yapılır.”
Devlet Memurları Kanunu Madde 72: “İlgili mevzuatı uyarınca verilecek rapora göre kendisi, eşi veya birinci derece kan hısımlığı bulunan bakmakla yükümlü olduğu aile fertleri engelli olan memurların engellilik durumundan kaynaklanan yer değiştirme taleplerinin karşılanması için düzenlemeler yapılır.”
Atama ve yer değişikliği yönetmelikleri/yönergeleri
Bilindiği üzere Devlet Memurlarının Yer Değiştirmesi Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmeliğin ilgili hükümlerine dayanılarak kurumlar kendi atama ve yer değişikliği yönetmeliklerinde gerekli düzenlemeleri yapmıştır. Tüm kurumlar bakımından “Genel Yönetmelik” olarak kabul edilen Yönetmeliğin Geçici 5’inci maddesinde “Kamu kurum ve kuruluşları bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı ay içinde yönetmeliklerini bu Yönetmeliğe uygun hale getirirler. Bu süre içerisinde kamu kurum ve kuruluşlarının yönetmeliklerinin bu Yönetmeliğe aykırı olmayan hükümlerinin uygulanmasına devam edilir’’ hükmü yer alır. Buna göre; kurumlar yönetmeliklerinde engellilik ile ilgili düzenlemeyi yapmak zorundadırlar.
Engelli çalışanın çalıştığı kuruma ait atama ve yer değişikliği yönetmeliğini incelemesi ve atama ve yer değişikliği ile ilgili talep dilekçelerinde bu hükümleri yazması gerekmektedir.
Kurumun engellilik ile ilgili bir düzenlemesi yok ise Genel Yönetmelik olduğu için Devlet Memurları Atama ve Yer Değişikliği Yönetmeliğindeki hükümler yazılmalıdır.
Devlet Memurlarının atama ve yer değişikliği düzenlemesinde “bir defaya mahsus’’ ifadesi: Danıştay 16. Dairesi, Esas 2015/10808 sayılı karar ile ilgili yönetmelikte yer alan “bir defadan fazla” hükmünün yürütmesini durdurmuş olup, Başbakanlığın yürütmenin durdurulmasına ilişkin olarak Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu yapmış olduğu itiraz 21.01.2016 tarih ve 2015/1435 Esas Nolu kararıyla Red Olunmuştur. “Bir defaya mahsus” ifadesi, Devlet Memurları Atama ve Yer Değişikliği Yönetmeliği metninden, Danıştay İkinci Dairesi’nin 21/3/2018 tarihli ve E.: 2016/9697, K.: 2018/1891 sayılı Kararı ile çıkartılmıştır. Dolayısıyla alıştığı kuruma bakılmaksızın tüm engelli memurlar için engelliliğe bağlı birden fazla atama talebinde bulunmak mümkündür. Ancak, kurumun kadro ve teşkilat yapısının dikkate alınması gerekmektedir.
Engelli memurun birden fazla engellilik mazereti ile yer değişikliği istemesi sonucu, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının bu talebi reddetmesi sonucu, memur Kamu Denetçiliği Kurumuna (KDK) başvurmuş, KDK, Bakanlığa, Danıştay kararının dikkate alınması yönünde tavsiye kararı vermiştir. Emsal karar için bakınız: https://kararlar.ombudsman.gov.tr/Arama/Download?url=20210702\198013\Yayin\Karar-2021-11657.pdf&tarih=2021-09-27T18:04:06.211105
Özel açıklama: Birçok kurum, sağlık ve engellilik mazeretini birbirine karıştırmakta ve bu durum engelli çalışanın aleyhinde sonuç doğurmaktadır. Sağlık ve engellilik mazereti, bu Genel Yönetmelikte olduğu gibi ayrı ayrı maddelerde ele alındığından şartları da farklıdır. Sağlık mazeretinde, mazeretin devam ettiğine dair her yıl rapor sunulması şartı varken engellilik mazeretinde, engellilik durumu devam etmesi şartı vardır. Kişi, engellilik raporunun geçerlilik süresine göre bu mazeret hakkını kullanır, sürekli raporu olan kişiden her yıl rapor istenmez.
Atamaya esas rapor: Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı personelinin sağlık nedeniyle atamalarında, Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı Sağlık Yeteneği Yönetmeliği kapsamında işlem yapılır. Yönetmelik’te “atamaya esas sağlık raporunun niteliği” ile ilgili 51’inci madde şu şekildedir: “Kendisi ve bakmakla yükümlü olduğu aile fertlerinden birisinin tedaviyi gerektiren bir hastalığı tespit edilen subay ve astsubaylar atamaya esas sağlık raporu almak için Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı sağlık kurulu raporu vermeye yetkili sağlık kuruluşlarına müracaat edebilir.”
Atamaya esas sağlık raporunun karar hanesinde “Hayati Öneme Haizdir” ibaresi, ilgili personelin atamasının derhal yapılması gereken durumlarda kullanılır. Ayrıca bu ibarenin rutin olarak kullanıldığı devamlı ilaç raporları, özel eğitim raporları ve benzeri raporlar ile atamaya esas sağlık raporları aynı raporda birlikte düzenlenemez. Atamaya esas sağlık raporlarının karar hanesinde “……. Sürede Takip ve Kontrolü Gereklidir” veya “İlgili Uzman ve/veya Sağlık Merkezinin Bulunduğu Yerde İkameti Uygundur” ifadesine yer verilir. Bu raporların karar hanelerinde hastalığın gerektirdiği mevzuata uygun iklim ya da çalışma şartları, branş, özel eğitim merkezi ya da laboratuvar imkânları belirtilir, garnizon ya da hizmet bölgesi veya hastane adı belirtilmez.
Aşağıda yer verilen yönetmeliklerin sadece engellilik ile ilgili hükümlerine ve varsa sağlık mazereti ile ilgili hükümleri alıntılanmıştır.
1. Devlet Memurlarının Yer Değiştirmesi Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmelik
(Bakanlar Kurulu Kararının Tarihi: 19.4.1983, No: 83/6525)
Madde 12- “Sağlık, aile birliği ve can güvenliği mazeretlerinin belgelendirilmesi halinde, hizmet bölgelerindeki ve/veya hizmet alanlarındaki zorunlu çalışma süreleri tamamlanmadan memurun isteği üzerine yer değiştirme suretiyle ataması yapılabilir. Sağlık ve aile birliği mazeretlerine dayalı olarak yer değiştirmeye tabi tutulan memur, mazeretinin devam ettiğini her yıl Ocak ayında alacağı belgeyle belgelendirmek zorundadır. Zorunlu çalışma süresini sağlık veya aile birliği mazeretine dayalı olarak tamamlamamış olan memur mazeretinin sona ermesi durumunda, zorunlu hizmet süresinin eksik kalan kısmını tamamlamak zorundadır. Sağlık ve can güvenliği mazeretlerine dayalı olarak yapılacak yer değiştirme suretiyle atamalar, atanma dönemine tabi değildir.”
Sağlık Mazeretine Bağlı Yer Değişikliği-Madde 13- “Memurun sağlık mazeretine dayanarak yer değiştirme talebinde bulunabilmesi için; kendisi, eşi, annesi, babası, bakmakla yükümlü olduğu çocukları ve yargı kararı ile vasi tayin edildiği kardeşinin hastalığının görev yaptığı yerde tedavisinin mümkün olmadığı veya mevcut görev yerinin söz konusu kişilerin sağlık durumunu tehlikeye düşüreceğini eğitim ve araştırma hastanesi veya üniversite hastanesinden alınacak sağlık kurulu raporu ile belgelendirmesi gerekir.
Sağlık mazeretine dayalı olarak yapılacak yer değişikliğinde memur aynı hizmet bölgesi içinde başka bir hizmet alanına, bu şekilde mazeretin karşılanamaması halinde ise başka bir hizmet bölgesinde kurumca ihtiyaç duyulan ve mazeretinin karşılanabileceği bir hizmet alanına atanabilir.”
Engellilik Durumuna Bağlı Yer Değişikliği-Ek Madde 3- “İlgili mevzuatına göre alınan sağlık kurulu raporunda en az yüzde kırk oranında engelli olduğu belirtilen memurlar ile ağır engelli raporlu eşi veya bakmakla yükümlü olduğu birinci derece kan hısımları bulunan memurlar engellilik durumundan kaynaklanan gerekçelere dayalı olarak yer değiştirme talebinde bulunabilir.
Bu kapsamdaki talepler bu Yönetmelikte yer alan kısıtlayıcı hükümlere tabi olmaksızın kurumların kadro imkânları ve teşkilat yapıları dikkate alınarak karşılanır.
Memurun kendisinin veya birlikte yaşadığı eşi ve bakmakla yükümlü olduğu çocuklarının engellilik durumunun tedavisi sebebiyle yer değişikliğini talep etmesi halinde, yer değiştirme suretiyle atama yapılacak yerin, memurun ve bu fıkra kapsamındaki yakınlarının engellilik durumuna uygun olması esastır.
Engellilik durumu devam ettiği sürece kurumlarca isteği dışında memurun yeri değiştirilmez. Engellilik durumu ortadan kalkan memurlar hakkında bu Yönetmelikte yer alan diğer hükümler uygulanır."
2. Adalet Bakanlığı Memur Sınav, Atama ve Nakil Yönetmeliği
(Resmi Gazete Tarihi: 10.07.2003, Resmi Gazete Sayısı: 25164)
Engellilik Durumu Nedeniyle Atama-Ek Madde 1 – (Ek: RG- 21.11.2015-29539): İlgili mevzuatına göre alınan sağlık kurulu raporunda en az yüzde kırk oranında engelli olduğu belirtilen memurlar ile ağır engelli raporlu eşi veya bakmakla yükümlü olduğu birinci derece kan hısımları bulunan memurlar engellilik durumundan kaynaklanan gerekçelere dayalı olarak naklen atanma talebinde bulunabilir.
Bu kapsamdaki talepler bu Yönetmelikte yer alan kısıtlayıcı hükümlere tabi olmaksızın kadro imkânları ve teşkilat yapısı dikkate alınarak karşılanır.
Memurun kendisinin veya birlikte yaşadığı eşi ve bakmakla yükümlü olduğu çocuklarının engellilik durumunun tedavisi sebebiyle naklen atanmayı talep etmesi halinde, naklen atama yapılacak yerin, memurun ve bu fıkra kapsamındaki yakınlarının engellilik durumuna uygun olması esastır.
Engellilik durumu devam ettiği sürece isteği dışında memurun yeri değiştirilmez. Engellilik durumu ortadan kalkan memurlar hakkında bu Yönetmelikte yer alan diğer hükümler uygulanır.”
Bu maddenin uygulanmasında bu Yönetmeliğin 29, 33 ve 34 üncü madde hükümleri saklıdır.
3. Millî Savunma Bakanlığı Personeli Yer Değiştirme Yönetmeliği
(Resmi Gazete: 26.2.2010 tarihli ve 27505 sayılı)
Madde 11 – 1) “Memurun sağlık mazeretine dayanarak yer değiştirme isteğinde bulunabilmesi için; kendisi, eşi, annesi, babası, bakmakla yükümlü olduğu çocukları ve yargı kararı ile vasi tayin edildiği kardeşinin hastalığının görev yaptığı yerde tedavisinin mümkün olmadığı veya bulunduğu yerde kalmasının sağlık durumunu tehlikeye koyacağını ya da tam teşekküllü hastane bulunan bir yerde oturma zorunluluğu bulunduğunu, eğitim ve araştırma hastanesi veya üniversite hastanesinden başvuru tarihinden geriye doğru son altı ay içerisinde alınmış sağlık kurulu raporu ile belgelendirmesi gerekir. Bu mazeret dolayısıyla atama isteyen memur; aynı hizmet bölgesi içinde başka bir hizmet alanına, bu şekilde mazeretin karşılanamaması halinde başka bir hizmet bölgesinde ihtiyaç duyulan ve mazeretinin karşılanacağı bir hizmet alanına atanabilir.
Engellilik durumuna bağlı yer değişikliği -Ek Madde 1 – “1) İlgili mevzuatına göre alınan sağlık kurulu raporunda en az yüzde kırk oranında engelli olduğu belirtilen memurlar ile ağır engelli raporlu eşi veya bakmakla yükümlü olduğu birinci derece kan hısımları bulunan memurlar, engellilik durumundan kaynaklanan gerekçelere dayalı olarak yer değiştirme talebinde bulunabilir.
2) Bu kapsamdaki talepler bu Yönetmelikte yer alan kısıtlayıcı hükümlere tabi olmaksızın kurumların kadro imkânları ve teşkilat yapıları dikkate alınarak karşılanır ve bu haktan bir defadan fazla yararlanılamaz.
3) Memurun kendisinin veya birlikte yaşadığı eşi ve bakmakla yükümlü olduğu çocuklarının engellilik durumunun tedavisi sebebiyle yer değişikliğini talep etmesi halinde, yer değiştirme suretiyle atama yapılacak yerin, memurun ve bu fıkra kapsamındaki yakınlarının engellilik durumuna uygun olması esastır.
4) Engellilik durumu devam ettiği sürece kurumlarca isteği dışında memurun yeri değiştirilemez. Engellilik durumu ortadan kalkan memurlar hakkında bu Yönetmelikte yer alan diğer hükümler uygulanır.”
4. Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı Personel Yönetmeliği (Bakanlar Kurulu Kararının Tarihi: 12.12.2016, No: 2016/9742)
Atamalarda dikkate alınacak esaslar-madde 12-1): “Personelin atamaları, hizmetin aksatılmadan yürütülmesi esasına ve hizmet ihtiyacı prensibine uygun olarak, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından atama yönetmeliklerinde belirtilen hizmet bölgeleri arasında aşağıdaki kriterler dikkate alınarak yapılır.
e) Kendisinin, eşinin veya bakmakla yükümlü olduğu çocuklarının atamaya esas hayati önemi haiz sağlık durumları veya bakmakla yükümlü olduğu ve aynı çatı altında yaşayan anne, baba veya mahkeme kararıyla vasi tayin edilmesi kaydıyla kardeşin hayati önemi haiz sağlık durumları.”
5. Sahil Güvenlik Komutanlığı Subay ve Astsubay Atama Yönetmeliği
(Resmi Gazete tarih: 4.3.2020, sayı: 31058)
Sağlık nedeniyle yapılacak atamalarda genel esaslar-Madde 34: “1) Personelin, sağlık nedeniyle atamaya tabi tutulabilmesi için kendisi, eşi veya bakmakla yükümlü olduğu çocukları ile bakmakla yükümlü olduğu ve aynı çatı altında yaşayan anne, baba veya yargı kararıyla vasi tayin edilmesi kaydıyla kardeşlerinden herhangi birinin hastalığıyla ilgili, TSK, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı Sağlık Yeteneği Yönetmeliği gereği yetki verilen sağlık kuruluşlarından atamaya esas sağlık raporu alması ve bu raporu bir dilekçeyle birlikte bağlı bulunduğu komutanlık kanalıyla gecikmeksizin Sahil Güvenlik Komutanlığına göndermesi gerekir. Süre belirtilmemiş raporlar hastalığın devamı süresince her yıl yenilenir.
3) Atama emri yayımlandıktan sonra kendisi, eşi veya bakmakla yükümlü olduğu çocukları ile bakmakla yükümlü olduğu ve aynı çatı altında yaşayan anne, baba veya yargı kararıyla vasi tayin edilmesi kaydıyla kardeşleri için atamaya esas rapor alan personelin raporları, lüzum görüldüğü takdirde başka bir hastaneye sevk edilir. Her iki rapor arasında farklılık olması durumunda personel, hakem hastaneye sevk edilir. Hakem hastane tarafından verilecek raporun onay şekline göre personel hakkında işlem yapılır.
4) Organ kaybı bulunan personelden; "Sahil Güvenlik Komutanlığında görev yapamaz" kararlı sağlık raporu verilenlerden göreve devam etmek için müracaat edip bu istekleri, Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı Sağlık Yeteneği Yönetmeliği hükümleri doğrultusunda uygun görülenlerin, kadro durumunun müsait olması halinde, istedikleri hizmet bölgelerine atamaları yapılır.
5) Kendisi, eşi veya bakmakla yükümlü olduğu çocuğu ile bakmakla yükümlü olduğu ve aynı çatı altında yaşayan anne, baba veya yargı kararıyla vasi tayin edilmesi kaydıyla kardeşlerinden herhangi birinde, Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı Sağlık Yeteneği Yönetmeliğinin 43. maddesinin 1. fıkrasında belirtilen uzun süreli bir tedaviye ihtiyaç duyulan hastalıkları bulunan personel için, yetkili sağlık kuruluşlarından her yıl rapor almak şartıyla hizmet bölgesi kalış süresi, her rütbede aynı hizmet bölgesinde 3 yıla kadar uzatılabilir. Ancak bu hastalıkları sebebiyle yapılacak uzatma süresi hiçbir şekilde aynı hizmet bölgesinde toplam 6 yılı aşamaz. Bu durumda personel, tedavi ihtiyacının devam etmesi halinde raporun gerektirdiği diğer bir hizmet bölgesine atanır.
7) Ömür boyu gözetim altında bulundurulmayı gerektiren ve sürekli tedavi ile yaşamın sürdürülebildiği görme ile bedeni ve zihinsel spastik engellilik hali, kalıtsal yollarla geçen Akdeniz Anemisi gibi hastalıklarla, benzer nitelikte kabul edilen diğer hastalıklar için atamaların ertelenmesinde süre şartı aranmaz. Kendisi, eşi veya bakmakla yükümlü olduğu çocukları bu tür hastalıklara yakalanan personelin atamaları, Sağlık Bakanlığınca yetkilendirilen sağlık kuruluşlarından alacakları raporlarda öngörülen hizmet bölgelerine yapılır.
8) Özel eğitim amaçlı değerlendirilmek üzere rapor alacakların atamaları ise; Sağlık Bakanlığınca, Engelli Sağlık Kurulu Raporu düzenleme yetkisi verilmiş sağlık kuruluşlarından alacakları "özel eğitim amaçlı değerlendirilmesi uygundur" kararlı, onaylanmış raporlarda öngörülen hizmet bölgelerine yapılır. Bu kapsama giren hastalıklar için sağlık kurulu raporları iki yılda bir yenilenir.”
5. Jandarma Atama Yönergesi
“Madde 10. Engelli eş ve çocuğu olan personelin kendi ve eşlerinin memleketlerine veya ailelerinin ikametgâhlarına atama istekleri:
1. Personelin Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırması ve Özürlülere Verilecek Sağlık Raporları Hakkında Yönetmelikte kendisine Engelli Sağlık Kurulu Raporu düzenleme yetkisi verilen sağlık kuruluşlarından % 60 ve üzeri ağır engellilik durumunu içerir ‘’Özel Eğitim Amaçlı Değerlendirilmesi Uygundur’’ kararlı rapor alanlar,
2. Ömür boyu gözetim altında bulunmayı gerektiren ve sürekli tedavi ile yaşamını sürdürebildiği bedeni, zihinsel, spastik ya da görme engellilik haline ilişkin yetkili hastanelerden, ağır engellilik durumuna ilişkin atamaya esas % 60 ve üzeri olduğunu belirtir sağlık raporu ile müracaat edecektir.
3. Müracaat eden personelin ataması, atama döneminde dikkate alınacaktır.”
Not: Yetkili hastaneler; Sağlık Bakanlığının engelli sağlık raporu vermeye yetkilendirdiği hastanelerdir.
6. Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşları Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği
(Resmi Gazete: 26.03.2013 tarihli, 28599 sayılı)
Açıklama: Engelli ve aileleri, “bir defaya mahsus atama kısıtlamasına tabi değildir”. Ayrıca sağlık mazereti ile ilgili Yönetmeliğin “Sağlık mazeretine bağlı yer değişikliği” başlıklı 19’uncu maddesine bakınız.
İsteğe bağlı yer değiştirme-Madde 16 – “1) İller arası atama dönemleri Ocak ayı ile Temmuz ayıdır. Bakanlık ve bağlı kuruluşları açık olan ve doldurulmasına ihtiyaç duyulan kadroları ilan eder. Bu kadrolara atanmak isteyen personel, tercih yaparak müracaatta bulunur. Bakanlık ile bağlı kuruluşları tercih sırasına bakmaksızın hizmet puanına göre atamaları tamamlar. Hizmet puanlarının eşit olması hâlinde tercih sıralamasına bakılır. Tercih sıralamasının aynı olması durumunda ise meslekî kıdemi fazla olan personel öncelikli olarak atanır. Personelin il içi atamaları ile ilgili usul ve esaslar Bakanlık ile bağlı kuruluşlarınca belirlenir.
2) Standardın uygun olması kaydıyla bu Yönetmeliğin puan, süre ve dönem ile ilgili hükümlerine bağlı kalmaksızın; a) Eşinin, çocuklarının, annesinin, babasının veya kardeşlerinden birinin ağır engelli olduğunu belgelendirmesi halinde engelli yakınının ikamet ettiği yere, kendisinin engelli olduğunu belgelendirmesi halinde ise talep ettiği yere, atanabilir”.
Açıklama: Yönetmelikte geçen “standart” ifadesinden, kadro ve teşkilat yapısı/uygunluğu anlaşılmalıdır.
Bir mazerete dayanan atamalar-Madde 18 – “1) Personelin aşağıda belirtilen mazeretleri belgelendirmesi ve talebi üzerine hizmet bölgelerindeki veya hizmet gruplarındaki zorunlu çalışma süreleri tamamlanmadan yer değiştirme suretiyle ataması yapılabilir.
a) Sağlık durumu.
b) Aile birliği.
c) Can güvenliği.
(2) Bu mazeretlerin değerlendirilmesinde birinci fıkrada belirtilen öncelik sırası esas alınır. Mazeret durumu haksız bir kazanıma neden olamaz.”
Sağlık mazeretine bağlı yer değişikliği-Madde 19 – “1) Personelin kendisinin, eşinin, annesinin, babasının, bakmakla yükümlü olduğu çocuklarının ve yargı kararı ile vasi tayin edildiği kardeşinin hastalığının görev yaptığı yerde tehlikeye girdiğini veya görev yerinin değişmemesi hâlinde tehlikeye gireceğini, üniversiteler veya Bakanlık eğitim ve araştırma hastanelerinden alınacak sağlık kurulu raporu ile belgelendirmesi halinde tedavinin yapılabileceği bir sağlık kurum veya kuruluşunun bulunduğu veya sağlığının olumsuz etkilenmeyeceği bir ilin münhal kadrolarına sağlık mazereti değerlendirme komisyonu kararı doğrultusunda atanır.
2) Sağlık mazereti değerlendirme komisyonu, gerekli durumlarda bu raporların başka eğitim ve araştırma hastanelerinin sağlık kurullarınca da usule ve fenne uygunluğunun tespit edilmiş olma şartını arayabilir.”
7. Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarında Görev Yapan Sağlık Hizmetleri ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri Sınıfı Dışı Personelin Atama Yönergesi
(Tarih: 24.3.2015)
Madde 1-1) “Bu Yönergenin amacı; Sağlık Bakanlığı ve bağlı kuruluşlarının taşra teşkilatında görev yapan avukatlık hizmetleri, genel idare hizmetleri, teknik hizmetler, din hizmetleri ve yardımcı hizmetler sınıfında görev yapan personelin atama, yer değiştirme ve özlük işlemlerine ilişkin usul ve esasları belirlemektir.
2) Merkez teşkilat ile taşra teşkilatı arasındaki personel hareketleri bu Yönergenin kapsamı dışındadır.”
Sağlık mazeretine bağlı yer değişikliği-Madde 8- 1) “Kendisinin veya kanunen bakmakla yükümlü olduğu eş, anne, baba veya çocuklarından birinin sağlık durumunun, bulunduğu yerde tehlikeye girdiğini üniversite veya eğitim ve araştırma hastanelerinden alınacak sağlık kurulu raporu ile belgelendirenler; Bakanlık veya bağlı kuruluşlarınca oluşturulan sağlık mazereti değerlendirme komisyonu kararına istinaden tedavinin yapılabileceği bir sağlık tesisinin bulunduğu veya sağlığının olumsuz etkilenmeyeceği bir ilin münhal kadrosuna atanırlar.”
Olağan üstü durumlarda yer değişikliği-Madde 11- “2) Örgün eğitim olarak lisans öğrenimine devam eden personelin yer değişikliği talebi süre ve dönem şartı aranmadan yerine getirilebilir.
4) Eşi, ölen, şehit veya malul gazi olanlar ile terör eylemleri etkisi ve sebebiyle anne, baba, kardeş ve çocuklarından biri şehit veya malul gazi olan personel, bu nedenlerin oluştuğu tarihten itibaren bir yıl içerisinde süre ve dönem şartı aranmadan yer değiştirebilir.
5) Eşinin, çocuklarının, annesinin, babasının veya kardeşlerinden birinin ağır engelli olduğunu belgelendirenler, engelli yakınının ikamet ettiği yere, kendisinin engelli olması halinde talep ettiği yere ataması yapılır.”
Kurumlar arası naklen atama-Madde 15- 1) Bakanlık ve bağlı kuruluşları dışındaki diğer kamu kurum ve kuruluşlarında görev yapan personel, Bakanlık ve bağlı kuruluşlarının taşra teşkilatlarında durumlarına uygun kadrolara atanabilirler. Kurumlar arası atamalar kadro durumunun ve standardın uygun olması halinde kura ile yapılır. Kura sonrası atama işlemleri tamamlanmayanların atama hakları, bir sonraki kura açılma döneminde sona erer.
m) Sağlık ve eş durumu mazereti uygun görülenler, münhal kadro bulunmaması halinde münhal kadro bulunan müdürlük, il müdürlüğü veya birliğe ataması yapılır.
n) Teşkilat veya kadro bulunmaması veya başka bir yerde istihdamının mümkün olmaması gibi nedenlerle kuramlarınca yer değişikliği yapılamayanlardan; kendisinin veya eş, çocuk, anne, baba veya kardeşlerinden birinin engelli olması halinde kura şartı aranmadan ataması yapılabilir.
2) Yer değiştirmeye esas belgeler; 8) Sağlık mazereti nedeniyle yer değiştirmeler için; üniversite veya eğitim ve araştırma hastanelerinden son altı ay içinde alınmış sağlık kurulu raporu, rapor sahibine ait son bir ay içinde alınmış vukuatlı nüfus kayıt örneği, raporun anne veya babaya ait olması halinde ikametgâh belgesi.
Yönetmelikte hüküm bulunmayan haller-Madde 22 - 1) Bu Yönergede hüküm bulunmayan hallerde; Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına Dair Yönetmelik hükümleri uygulanır.
8. Diyanet İşleri Başkanlığı Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği
(Resmi Gazete tarih: 15.04. 2015, Sayı: 29327)
Mazeret sebebiyle yer değiştirme-Madde 38 – (1) “Aşağıda belirtilen mazeretlerin belgelendirilmesi halinde, yer değiştirme isteğinde bulunanların atamaları yapılabilir:
a) Sağlık mazeretine bağlı yer değişikliği: Memurun sağlık mazeretine dayanarak yer değiştirme talebinde bulunabilmesi için; kendisi, eşi, annesi, babası, bakmakla yükümlü olduğu çocukları ve yargı kararı ile vasi tayin edildiği kardeşinin hastalığının görev yaptığı yerde tedavisinin mümkün olmadığı veya mevcut görev yerinin söz konusu kişilerin sağlık durumunu tehlikeye düşüreceğini eğitim ve araştırma hastanesi veya üniversite hastanesinden alınacak sağlık kurulu raporu ile belgelendirenler, tedavisinin yapılabileceği en yakın il veya ilçeye atanabilir.”
Engellilik durumuna bağlı yer değişikliği. Madde 39 – 1) “İlgili mevzuatına göre alınan sağlık kurulu raporunda en az yüzde kırk oranında engelli olduğu belirtilen memurlar ile ağır engelli raporlu eşi veya bakmakla yükümlü olduğu birinci derece kan hısımları bulunan memurlar engellilik durumundan kaynaklanan gerekçelere dayalı olarak yer değiştirme talebinde bulunabilir.
2) Bu kapsamdaki talepler bu Yönetmelikte yer alan kısıtlayıcı hükümlere tabi olmaksızın Başkanlığın kadro imkânları ve teşkilat yapısı dikkate alınarak karşılanır ve bu haktan bir defadan fazla yararlanılamaz.*
3) Memurun kendisinin veya birlikte yaşadığı eşi ve bakmakla yükümlü olduğu çocuklarının engellilik durumunun tedavisi sebebiyle yer değişikliğini talep etmesi halinde, yer değiştirme suretiyle atama yapılacak yerin, memurun ve bu fıkra kapsamındaki yakınlarının engellilik durumuna uygun olması esastır.
4) Engellilik durumu devam ettiği sürece isteği dışında memurun yeri değiştirilmez. Engellilik durumu ortadan kalkan memurlar hakkında bu Yönetmelikte yer alan diğer hükümler uygulanır.
* Açıklama: Yönetmelik metninde “bu haktan bir defadan fazla yararlanılamaz” ifadesi geçmektedir. Ancak, bu ifade Genel Yönetmelik olan Devlet Memurlarının Yer Değiştirmesi Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmelik metninden Danıştay kararı ile çıkartıldığından ve Yönetmeliğin, Genel Yönetmeliğe uygun olması şartı olduğundan, engelli memur, bir defadan fazla yer değişikliği isteyebilir.
9. Subay Astsubay Atama Yönetmeliği
(Resmî Gazete Tarihi: 18.12.2005 Resmî Gazete Sayısı: 26027)
Sıhhi sebepler nedeniyle atamalar: Madde 31 – (not: sağlık mazereti-atamaya esas rapor) Subay ve astsubaylardan kendisi, eşi, bakmakla yükümlü olduğu çocukları ile bakmakla yükümlü olduğu ve aynı çatı altında yaşayan anne, baba veya yargı kararıyla vasi tayin edilmesi kaydıyla kardeşi için aldığı atamaya esas sağlık raporlarında belirli uzmanların bulunduğu garnizonlara atanmaları gerektiği belirtilenler (açıklama aşağıdadır) ile diğer kamu sağlık kurumlarındaki uzmanlardan da istifade edebileceği göz önüne alınarak atanmaları yapılır.
Atanma (hazırlık) emrini tebellüğ eden personel, kendisi, eşi, bakmakla yükümlü olduğu çocukları ile bakmakla yükümlü olduğu ve aynı çatı altında yaşayan anne, baba veya yargı kararıyla vasi tayin edilmesi kaydıyla kardeşi için bulunduğu yere en yakın ve tam teşekküllü askerî hastaneden alacağı "Hayati önemi haizdir, tedaviden yararlanır" kayıtlı veya belirli uzmanları bulunan, hastalığının tedavi edileceği sağlık teşkilleri ile iklim, yer ve tedavi koşullarını öngören sağlık kurulu raporlarının yetkili makamlarla tasdik şekline göre bir yıl için bulunduğu garnizonda bırakılır veya ataması sağlık raporunun uygun gördüğü garnizona yapılır.
İkinci yıl aynı mazereti ileri sürenlerin atanmalarının 1 yıl daha ertelenebilmesi için, tam teşekküllü askerî hastanelerin birinden aynı nitelikte sağlık kurulu raporu almaları gerekir.
Kendisi, eşi ve bakmakla yükümlü olduğu çocuğu ile bakmakla yükümlü olduğu ve aynı çatı altında yaşayan anne, baba veya yargı kararıyla vasi tayin edilmesi kaydıyla kardeşi, verem, kanser, akıl ve ruh hastalıkları ile uzun süreli bir tedaviye ihtiyaç gösteren hastalıklara duçar olan personel için bu süre, tam teşekküllü askerî hastanelerden her yıl rapor almak şartıyla her rütbede aynı garnizonda 3 yıla kadar uzatılabilir. Ancak, bu hastalıkları sebebiyle yapılacak ertelemenin süresi hiçbir şekilde aynı garnizonda toplam 6 yılı aşamaz. Tedavi ihtiyacının devam etmesi halinde raporun gerektirdiği diğer bir garnizona atandırılabilir.
(Özel eğitim alan çocuğu olan personelin ataması hakkında) Ömür boyu gözetim altında bulundurulmayı gerektiren ve sürekli tedavi ile yaşamın sürdürülebildiği görme ile bedeni ve zihinsel spastik engellilik hali, kalıtsal yollarla geçen Akdeniz Anemisi gibi hastalıklarla, benzer nitelikte kabul edilen diğer hastalıklar için atamaların ertelenmesinde süre şartı aranmaz. Kendisi, eşi, bakmakla yükümlü olduğu çocukları ile bakmakla yükümlü olduğu ve aynı çatı altında yaşayan anne, baba veya yargı kararıyla vasi tayin edilmesi kaydıyla kardeşi, bu tür hastalıklara ("özel eğitim amaçlı değerlendirilmesi uygundur" kararlı raporları alacaklar hariç) yakalanan subay ve astsubayların atamaları, Hastanelerin sağlık kurullarından alacakları raporlarda öngörülen garnizonlara yapılır. Bu kapsama giren hastalıklar için ikinci yıldan sonraki müteakip sağlık kurulu raporları iki yılda bir alınır. Özel eğitim amaçlı değerlendirilmek üzere rapor alacakların atamaları ise; 30.3.2013 tarihli ve 28603 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırması ve Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelikte, kendisine Engelli Sağlık Kurulu Raporu düzenleme yetkisi verilmiş, sağlık kuruluşlarından alacakları "özel eğitim amaçlı değerlendirilmesi uygundur" kararlı, Engelli Sağlık Kurulu Raporları ve Rehberlik Araştırma Merkezlerinden alacakları raporda bulunan özel eğitim imkânlarının bulunduğu garnizonlara yapılır veya ertelenir.
Organ kaybı olup da "Türk Silahlı Kuvvetlerinde Görev Yapamaz" şeklinde rapor alan ve "Belirtilen Görevleri Yapar" kararı verilen subay ve astsubayların atanmaları, sevk yazısında belirtilen kadrolara, kadro durumunun müsait olması halinde isteğine uygun olarak yapılır. Sağlık nedeniyle sınıf değiştiren personelin, eski sınıflarının idari hizmet kadrolarına atanmaları, mevcut ve muvazene imkânları ölçüsünde değerlendirilir.”
Açıklama: Yönetmelik metninde üzerini çizmiş olduğumuz asker hastanelere ilişkin ifadeler 06.02.2022 itibarı ile halen Yönetmelik metninden çıkartılmamıştır. Ancak, engelli sağlık raporlarının Sağlık Bakanlığınca engelli sağlık raporu vermeye yetkilendirilmiş hastanelerden alınması gerektiği bilinmelidir.
Organ kaybı olanlar ise görev ile ilgili kararlı raporlarını Sağlık Bakanlığınca TSK, Jandarma Genel Komutanlığı Sahil Güvenlik Komutanlığı Sağlık Yeteneği Yönetmeliğine göre işlem yapan hastanelerden alması zorunludur. Bu kişiler rapor işlemine, kurumlarından aldıkları sevk yazısı ile başlar.
Not: Engellilik mazereti nedeniyle yer değişikliği istemek, “atamaya esas rapor” almayı gerektirmez. Atamaya esas rapor, sağlık mazereti nedeniyle alınmaktadır.
10. Uzman Erbaş Yönetmeliği
(Resmî Gazete Tarihi: 20.09.2005 Resmî Gazete Sayısı: 25942)
Atama, geçici görev ve harcırah Madde 22 (Ek fıkra: RG-7/8/2014-29081): “Ömür boyu gözetim altında bulundurulmayı gerektiren ve sürekli tedavi ile yaşamın sürdürülebildiği görme ile bedeni ve zihinsel spastik engellilik hali, kalıtsal yollarla geçen Akdeniz Anemisi gibi hastalıklarla, benzer nitelikte kabul edilen diğer hastalıklar için atamaların ertelenmesinde süre şartı aranmaz. Kendisi, eşi, bakmakla yükümlü olduğu çocukları ile bakmakla yükümlü olduğu ve aynı çatı altında yaşayan anne, baba veya yargı kararıyla vasi tayin edilmesi kaydıyla kardeşi, bu tür hastalıklara ("özel eğitim amaçlı değerlendirilmesi uygundur" kararlı raporları alacaklar hariç) yakalanan uzman erbaşların atamaları, Gülhane Askerî Tıp Akademisi veya Gülhane Askerî Tıp Akademisi Haydarpaşa Askerî Hastanelerinin sağlık kurullarından alacakları raporlarda öngörülen garnizonlara yapılır. Bu kapsama giren hastalıklar için ikinci yıldan sonraki müteakip sağlık kurulu raporları iki yılda bir alınır. Özel eğitim amaçlı değerlendirilmek üzere rapor alacakların atamaları ise; Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırması ve Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelikte, kendisine Engelli Sağlık Kurulu Raporu düzenleme yetkisi verilmiş, sağlık kuruluşlarının sağlık kurullarından alacakları "özel eğitim amaçlı değerlendirilmesi uygundur" kararlı, Engelli Sağlık Kurulu Raporları ve Rehberlik Araştırma Merkezlerinden alacakları raporda bulunan özel eğitim imkânlarının bulunduğu garnizonlara yapılır veya ertelenir.”
11. Emniyet Hizmetleri Sınıfı Mensupları Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği
(Bakanlar Kurulu Kararının Tarihi: 6/8/1992 No: 92/3393)
Personelin Atanamayacağı Yerler Madde 7 –“Genel Müdürlük merkez, taşra ve merkeze doğrudan bağlı taşra kuruluşlarının kadrolarında geçerli olmak üzere personelin atanamayacağı yerlere ilişkin hususlar aşağıda belirtilmiştir.
a) Personel, nüfusa kayıtlı olduğu yere atanamaz. Bayan personel için evlenmeden önce nüfusa kayıtlı olduğu yer esas alınır.
b) Büyükşehir belediyesi bulunan iller için (a) bendi hükmü uygulanmaz. Ancak, bu illere atanmış olanlar, merkez ilçeler dışında nüfusa kayıtlı oldukları ilçeye atanamazlar.
c) Personelin teklifle alındığı il veya birime tekrar atanabilmesi için aradan en az beş yıl geçmesi veya o yere dönüşüne engel bir halinin bulunmadığı hususunda atanacağı il valiliğinin veya Genel Müdürlüğe bağlı birimlerde birim amirlerinin uygun görüş belirtmiş olması şartı aranır.
d) Kadro durumunun uygun olması halinde, aşağıdaki personel hakkında (a) ve (b) bentleri hükümleri uygulanmayabilir.
1) Terörle Mücadele Kanunu veya Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun kapsamında; hayatını kaybeden veya Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Kurulunun kararı doğrultusunda yaşamak için gereken hareketleri yapamayacak ve başkasının yardım ve desteğine muhtaç olacak derecede malûl olanların eşi, annesi, babası, çocukları, çocuklarının eşleri, kardeşleri ve kardeşlerinin eşleri.
2) Vazife malûlü idari polisler ve eşleri.
3) Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırması ve Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelik kapsamında özürlü sağlık kurulu tarafından verilen rapora göre kendisinin, eşinin veya çocuklarının özür durumuna göre özür oranı %50 ve üzerinde bulunanlar.”
Öncelik Sırası Madde 12 – “Hizmetin aksatılmadan yürütülebilmesi için, bu Yönetmelikte belirtilen bölgelere yapılacak atama ve yer değiştirmelerde aşağıdaki esaslara sıra ile uyulur.
a) Hizmet bölümlerine ve ihtiyacına uygun kadro ve rütbeler,
b) İdari veya asayişle ilgili zorunlu sebepler,
c) Personelin, eşinin veya çocuklarının hayati önemi haiz sağlık durumları,
d) Personelin Atama İstek Formunda belirttiği yerler.”
Mazeret Atamaları Madde 18 –“Mazeret atamaları aşağıdaki hallerde talep edilebilir.
a) Personelin veya eş ve çocuklarının hastalığı nedeniyle bulunduğu yerde görev yapamayacağının tam teşekküllü Devlet hastanesinden veya üniversite hastanesinden, özel üniversite hastanesi hariç, alınan sağlık kurulu raporu ile belgelenmesi.
Talep etmeleri hâlinde, aşağıdaki personel zorunlu ikinci bölge hizmetinden muaf tutulur.
a) Terörle Mücadele Kanunu veya Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun kapsamında; hayatını kaybeden veya Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Kurulunun kararı doğrultusunda yaşamak için gereken hareketleri yapamayacak ve başkasının yardım ve desteğine muhtaç olacak derecede malûl olanların eşi, annesi, babası, çocukları, çocuklarının eşleri, kardeşleri ve kardeşlerinin eşleri.
b) Vazife malûlü idari polisler ve eşleri.
c) Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırması ve Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelik kapsamında özürlü sağlık kurulu tarafından verilen rapora göre kendisi, eşi veya çocuklarından;
1) Ağır özürlü olanlar,
2) Özür oranı %80 ve üzerinde bulunanlar,
3) Özür oranı %50 ve üzeri birden fazla engelli birey bulunanlar.”
Sağlık Sebepleriyle Erteleme Madde 30 – “Personel, kendisinin, eş ve çocuklarının sağlık durumları itibariyle tayin edilmemesi için Şubat ayı sonuna kadar erteleme talebinde bulunabilir. Bu isteğe dayanak olan raporların tam teşekküllü bir Devlet hastanesinden veya üniversite hastanesinden, özel üniversite hastanesi hariç, alınması şarttır. Başka sağlık kurumlarından alınan raporlar geçerli sayılmaz.
Yukarıdaki fıkrada sözü edilen sağlık kurulu raporları Genel Müdürlük Sağlık İşleri Daire Başkanlığınca incelenir. Sağlık kurulu raporunda belirtilen hastalık veya sakatlık personelin atanacağı bölgede mevcut sağlık kurumlarında tedavi edilebilir nitelikte ise, Sağlık İşleri Daire Başkanlığınca bu tip tedavi kurumlarının bulunduğu iller belirtilmek suretiyle bu personelin görev yapabileceği yerler tespit olunarak atama işlemi buna göre yapılır. Tedavisi mümkün olacak yer bulunmayan personelin ataması ertelenir. Tam teşekküllü Devlet hastanesinden veya üniversite hastanesinden, özel üniversite hastanesi hariç, alınan sağlık kurulu raporları en çok 2 yıl için geçerlidir.
1) Aldıkları sağlık kurulu raporunun geçerlilik süresi dolmuş olan personel, sağlık özürlerinin devam etmesi halinde, Genel Müdürlüğe müracaatları üzerine başka bir Devlet hastanesine sevk edilirler ve bu hastaneden alacakları sağlık kurulu raporunun sonuçlarına göre haklarında işlem yapılır. Personelin eşi ve çocukları için aldıkları sağlık kurulu raporlarına dayanılarak yapılacak ertelemenin süresi hiç bir şekilde toplam 6 yılı aşamaz. Ancak, personelin eş veya çocuklarından ömür boyu müşahede altında bulundurmayı gerektiren ve sürekli tedavi ile yaşamını sürdürebileceğini tam teşekküllü Devlet hastanesi veya üniversite hastanesi, özel üniversite hastanesi hariç, sağlık kurulu raporu ile belgelendirilenlerin atamalarının ertelenmesinde süre şartı aranmaz.
2) Çocuklarının sağlık özrü nedeniyle özel eğitim veren bir okula devam etme zorunluluğu bulunduğu hallerde atanacağı bölgede aynı tip eğitimi veren bir okul bulunmadığı takdirde idarece o bölgedeki görev süresi uzatılabilir.”
12. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği
(Resmi Gazete Tarihi: 17.05.2013, Sayı: 28650)
Atamalarda göz önünde bulundurulacak kriterler: Madde 11 – 2) Zorunlu çalışma süresini doldurarak kendi talebi üzerine atanmış olanlar, en az iki yıl fiilen çalışmadan sağlık, eş ve öğrenim mazeretleri hariç başka bir yere atanma talebinde bulunamazlar.
İlk atamalar: Madde 12 – 1) İlk atama ile yerleştirme yapılacak kadroların; yeri, hizmet sınıfı, unvanı, derecesi ve sayısı Bakanlıkça belirlenir. İlk defa atamada; öncelikle dördüncü ve üçüncü hizmet bölgelerinde bulunan kadrolara yerleştirme yapılması esastır. Ancak ihtiyaç halinde diğer hizmet bölgelerinde bulunan kadrolara da yerleştirme yapılabilir. İlk atama ile yapılacak yerleştirmeler genel hükümlere göre yapılır.
2) Aday memurların adaylık süresi içerisinde başka bir yere ataması yapılamaz.
Sağlık mazereti sebebiyle atama: Madde 13 – 1) “Personelden, görevli bulunduğu yerde kalmasının kendisi veya kanunen bakmakla yükümlü olduğu kimselerden birinin sağlık durumunu tehlikeye sokacağını, tam teşekküllü bir devlet hastanesi veya kamu üniversitesi hastanelerinden başvuru tarihinden geriye doğru son altı ay içerisinde alınmış sağlık kurulu raporu ile belgeleyenler yer değiştirme talebinde bulunabilirler. Bu şekilde atama talebinde bulunanların sağlık raporuna uygun tedavilerini yaptırabilecekleri bir il’e atamaları yapılabilir.
2) Personelden kendisi veya kanunen bakmakla yükümlü olduğu kimselerden birisine ilgili sağlık kurulu tarafından engelliler için verilen rapora göre; toplam engel oranı %50 ve üzerinde olup aynı zamanda ağır engelli olanlar veya ağır engelli olmamakla birlikte toplam engel oranı %80 ve üzerinde bulunanlar *bir defaya mahsus olmak üzere talepte bulunduğu yere atanabilir.
3) Birinci fıkrada belirtilen sağlık birimleri dışındaki yerlerden alınan raporlar geçerli sayılmaz ve işleme konulmaz. Bakanlık gerekli gördüğü hallerde sağlık raporlarını ilgili kurumlara inceleterek görüş isteyebilir. Atama talebi bu görüş çerçevesinde değerlendirilir.”
Açıklama: Yönetmeliğe göre engellilik mazereti ile yer değiştirme suretiyle atama dönemine bağlı kalınmaksızın her zaman atama yapılabilir. * Yönetmelik, Genel Yönetmeliğe uygun hale getirilmemiştir.
Görevde yükselme ve unvan değişikliği sınavı sonucu atama: Madde 18 – 1) “Görevde yükselme veya unvan değişikliği sınavı sonucu ataması yapılan personel, atandıkları yerde en az üç yıl görev yapmak zorundadır. Ancak personelin atandığı yerde göreve başladıktan sonra ortaya çıkacak mazeret durumlarına dayalı olarak yapacağı yer değiştirme talepleri bu Yönetmeliğin ilgili hükümleri çerçevesinde değerlendirilir.
2) Görevde yükselme veya unvan değişikliği sınavı sonucunda, aynı unvana atanmaya hak kazanan personel; gerekli diğer şartları taşımaları ve eski görev yerlerinden ayrılmamaları kaydıyla sonuçların açıklandığı tarihten itibaren en geç 30 gün içerisinde karşılıklı becayiş talebinde bulunabilir. Personelin bu yöndeki talepleri Bakanlıkça değerlendirilir.”
Karşılıklı yer değiştirme: Madde 20 – 1)” Bakanlık kadrolarına merkezi yerleştirme ile ilk defa atanacak adayların aynı unvan ve kadroda olmak şartıyla, yerleştirme sonuçlarının ilanından sonra atamaları henüz yapılmadan karşılıklı dilekçe ile müracaatları halinde ilk atama yerleri, Bakanlıkça da uygun görülmesi halinde karşılıklı olarak değiştirilebilir.
2) Aynı hizmet bölgesinde yer alan illerde veya aynı il içerisinde görevli personelden, asaleti tasdik olmak kaydı ile aynı unvan ve kadroda görev yapanlar, il müdürlükleri aracılığı ile müracaatları ve Bakanlığın uygun görmesi halinde karşılıklı olarak atama döneminde yer değiştirme suretiyle atanabilirler.
3) 16. maddeye göre atanan personele, bu madde hükümleri uygulanmaz. “
Açıklama: Yönetmeliğin Temel İlkeler Kısmının yer aldığı 5. Maddesinin 1. Fıkrasına Bu Yönetmelik hükümlerinin uygulanmasında; “atamalarda engellilik durumunun dikkate alınması’’ ilkesinin esas alınacağı eklenmiştir.
13. Millî Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği
(Resmi Gazete Tarihi: 17.04.2015, Sayı: 29329)
Kapsamı: Yönetmelik; ilk atamaları, MEB de çalışan asil ve aday öğretmenleri kapsar.
Yeniden atama ve kurumlar arası yeniden atama: Madde 8: “Kamu kurum ve kuruluşlarında hâlen görev yapmakta olanlar, daha önce eğitim ve öğretim hizmetleri sınıfına dâhil öğretmen unvanlı kadroda adaylıklarının kaldırılmış olması şartıyla, öğretmen olarak atanmak üzere kurumlar arası yeniden atama kapsamında başvurabilir.”
Engellilerin ataması madde 10: “1) Görevini devamlı yapmasına engel olabilecek akıl hastalığı bulunanlar hariç olmak üzere, engellilerin öğretmenliğe atamaları, ……Engelli Kamu Personel Seçme Sınavı ve Engellilerin Devlet Memurluğuna Alınmaları Hakkında Yönetmelik hükümleri çerçevesinde yapılır.
2) Bu madde kapsamında öğretmenliğe atanacakların; öğrenim durumu yönünden mezuniyetinin atanacağı alan öğretmenliğine uygun olması ve eğitim fakülteleri dışındaki yükseköğretim kurumlarından mezun olanların Bakanlıkça uygun görülen pedagojik formasyon eğitimi programını başarıyla tamamlanmış olması, yurt dışındaki yükseköğretim kurumlarından mezun olanların ise yükseköğrenimlerinin ve pedagojik formasyon belgelerinin yurt içindeki yükseköğretim kurumlarına veya programlarına denkliğinin yapılmış olması gerekir.
3) Engelli adayların, …. Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırması ve Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelikte belirtilen sağlık kurumlarından rapor almaları ve engellilik durumlarının başvurdukları alan itibarıyla öğretmenlik yapmaya elverişli olması gerekir.
4) Bakanlığa atama izni verilen kadro sayısı ile sınırlı olmak üzere, illere ve alanlara göre atama yapılacak engelli öğretmen sayıları, ihtiyaç ve kadro durumu göz önünde bulundurularak Bakanlıkça belirlenir.”
Millî sporcuların ataması madde 9: 1) Millî sporculardan; a) Olimpiyat Oyunları, Parolimpik Oyunları, Dünya Üniversitelerarası Spor Oyunları (Universiade), Akdeniz Oyunları ile Dünya Askerî Oyunlarında bireysel veya takım halinde yarışmalarda ilk üç dereceye girenler,
b) Uluslararası Olimpiyat Komitesinin tanıdığı spor dallarının büyükler, gençler veya ümitler kategorilerinde Dünya veya Avrupa şampiyonaları ile Uluslararası Askerî Sporlar Konseyince yapılan Dünya veya Avrupa şampiyonalarında ilk üç dereceye girenler,
c) Bu fıkranın (a) ve (b) bentlerinde belirtilen yarışmaların takım sporlarında en az on kez ülkemizi temsil ederek millî sporcu belgesi almış olanlar, öğretmenlik için aranan genel ve özel şartları taşımaları kaydıyla, 5 inci maddenin ikinci fıkrasının
(ç) bendinde öngörülen sınav şartı aranmaksızın beden eğitimi alanında aday öğretmenliğe atanmak üzere başvuruda bulunabilir. Bu kapsamda yapılacak atamalar, Gençlik ve Spor Bakanlığı ile koordine kurulmak suretiyle yapılır.
Atamalar madde 13: 1) Millî sporcuların atamaları, ilgili mevzuatına göre Gençlik ve Spor Bakanlığınca belirlenen sıralamaya göre yapılır.
2) Engellilerin atamaları, ilgili mevzuatına göre yapılan sınavda alınan puan üstünlüğüne göre adayların tercihleri de dikkate alınarak yapılır. Puan eşitliği hâlinde atanacak aday bilgisayar kurası ile belirlenir.
Öğretmenlerin aynı eğitim kurumunda azami çalışma süresi madde 48: Bu madde hükümleri, terör eylemleri etkisi ve sebebiyle şehit olan veya çalışamayacak derecede malul olan ya da malul olup da çalışabilir durumda olan kamu görevlileri ile er ve erbaşların öğretmen olan eş ve çocukları ile anne, baba ve kardeşleri; engelli öğretmenler; engellilik durumuna bağlı yer değişikliği yapanlardan bu durumları devam eden öğretmenler ve özel eğitim kurumlarında görev yapan öğretmenler hakkında uygulanmaz.
Zorunlu çalışma yükümlülüğünden muaf tutulacaklar madde 44: “Zorunlu çalışma yükümlülüğünden; a) 6.5.2010 tarihinden önce Bakanlık kadrolarında öğretmen olarak göreve başlayanlar,
b) Terör eylemleri etkisi ve sebebiyle şehit olan veya çalışamayacak derecede malul olan ya da malul olup da çalışabilir durumda olan kamu görevlileri ile er ve erbaşların, öğretmen olan eş ve çocukları ile anne, baba ve kardeşleri,
c) En az % 40 oranında çalışma gücünden yoksun olduğunu belgelendiren öğretmenler, muaf tutulur.
2) Zorunlu çalışma yükümlülüğü öngörülen hizmet alanlarında görevli iken çeşitli nedenlerle 1, 2 ve 3 üncü hizmet alanlarına atananlardan zorunlu çalışma yükümlülükleri altı aydan daha az kalanlar, zorunlu çalışma yükümlülüğünü tamamlamış sayılır. “
Mazeret ve engellilik durumuna bağlı yer değiştirmeler madde 49: ”1) Öğretmenlerin; aile birliği, sağlık, can güvenliği mazeretlerine veya engellilik durumuna bağlı yer değiştirmeleri hakkında, Devlet Memurları Kanunu ile Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmelik hükümleri uygulanır. Ancak;
a) Aile birliği mazeretine bağlı yer değiştirme, her iki eşin de öğretmen olması ve bu kapsamda yer değiştirmek istedikleri yerlerde alanları itibarıyla öğretmen ihtiyacı bulunmaması durumunda, istemeleri hâlinde her ikisinin de alanları itibarıyla öğretmen ihtiyacı bulunan ile/ilçeye atanmaları suretiyle gerçekleştirilebilir.
b) Öğretmenlikte ve devlet memurluğunda adaylığı kaldırılmayanlar, devlet memurluğunda adaylığı kaldırılıp da öğretmenliğe ilk atama kapsamında atananlar ve yeniden atama ve kurumlar arası atama yoluyla öğretmenliğe atananlardan atandığı yerde en az bir yıl çalışmayanlar ile eşi isteğe bağlı sigortalı olan öğretmenler, aile birliği mazeretine bağlı olarak yer değiştirme isteğinde bulunamaz.
c) Eşleri geçici olarak görevlendirilen öğretmenler, eşlerinin geçici olarak görevlendirildiği yere aile birliği mazeretine bağlı yer değiştirme isteğinde bulunamaz.
ç) Aile birliği mazereti ile engellilik durumuna bağlı yer değiştirmeler, yarıyıl ve yaz tatillerinde yapılır.”
İhtiyaç ve norm kadro fazlası öğretmenlerin yer değiştirmeleri (madde 53): Bu madde kapsamında il içinde yapılan atamalarla fazlalığın giderilememesi durumunda fazlalık, il içinde zamana bağlı olmaksızın yapılacak yer değiştirmelerle giderilir. Bu şekilde yapılacak yer değiştirmeler, duyurusu yapılan eğitim kurumlarına öğretmenlerin tercihleri de dikkate alınarak hizmet puanı üstünlüğüne göre yapılır. Fazla konumdaki öğretmenlerden herhangi bir kuruma atanmak üzere başvuruda bulunmayanlar ile tercihlerine atanamayanların görev yerleri, il içinde valiliklerce resen belirlenir.
Ancak ilgili mevzuatına göre alınan sağlık kurulu raporunda en az yüzde kırk oranında engelli olduğu belirtilen öğretmenler ile ağır engelli raporlu eşi veya bakmakla yükümlü olduğu birinci derece kan hısımları bulunan öğretmenlerden norm kadro fazlası konumunda bulunanlar, engellilik durumlarının devamı süresince resen görev yeri belirlemeden istisnadır.
Ancak ilgili mevzuatına göre alınan sağlık kurulu raporunda en az yüzde kırk oranında engelli olduğu belirtilen öğretmenler ile ağır engelli raporlu eşi veya bakmakla yükümlü olduğu birinci derece kan hısımları bulunan öğretmenlerden norm kadro fazlası konumunda bulunanlar, engellilik durumlarının devamı süresince resen görev yeri belirlemeden istisnadır.”
Açıklama: Engelli öğretmen olarak çalışanların MEB Atama ve Yer Değişikliğine dair yayınladığı yazı veya yönergeleri de takip etmesi gerekmektedir. EKPSS ile öğretmen olarak ataması yapılanlar, engellilik sağlık kurul raporunu almış oldukları hastaneden “öğretmen olabileceklerine dair sağlık kurul raporu (durum bildirir raporu)” almak zorundadırlar. Pandemi nedeniyle, engellilik sağlık kurul raporu alınan hastane dışındaki hastanelerden alınan raporlar da kabul edilmektedir.
14. Orman Genel Müdürlüğü Personelinin Atama ve Yer Değiştirme Esaslarına İlişkin Yönetmelik
(Resmi Gazete Tarih: 13 Ekim 2013, Sayı: 28794)
Özür durumuna dayalı atama: Madde 13 – 1) “Eş durumu veya sağlık durumu özür halini oluşturur. İlgililerin talebi ve bu özürlerin belgelendirilmesi halinde;
a) Zorunlu çalışma süresini doldurmuş personel, özürlerine cevap verebilecek farklı hizmet bölgelerine atanabilir veya yerlerinde bırakılabilir.
b) Zorunlu çalışma süresini tamamlamamış personel, öncelikle özürlerine cevap verebilecek, aynı bölge içinde başka bir hizmet alanına, bunun mümkün olmaması halinde farklı bölgelere atanabilir. Yer değiştirmeye tabi olan eşlerden ast durumunda olanın, görev yerinin üst durumda olana bağlı olarak değiştirilmesi esastır.
2) Genel Müdürlük, özür hallerinin ortadan kalkması halinde memurun ayrıldığı bölgedeki eksik kalan çalışma süresini tamamlatır.
3) Sağlık durumu nedeniyle özür grubuna dayanarak memurun yer değiştirme veya yerinde kalma isteğinde bulunabilmesi için; kendisinin veya kanunen bakmakla yükümlü olduğu kimselerden birinin bulunduğu yerde kalmasının sağlık durumunu tehlikeye koyacağı, tam teşekküllü Devlet hastanesinden alınacak sağlık kurulu raporu ile belgelendirilmesi gerekir. Bu özür grubuna dayanarak yerleri değiştirilenler her yıl Ocak ayında alacakları aynı nitelikteki sağlık kurulu raporu ile durumun devam ettiğini belgelendirirler. Gerekli sağlık şartlarını kazandıkları resmi sağlık kurullarınca tespit edilenler, ayrıldıkları hizmet bölgesindeki eksik hizmetlerini tamamlamak zorundadırlar.”
Hüküm bulunmayan haller: Madde 19 – 1) “Bu Yönetmelikte hüküm bulunmayan hallerde Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmelik hükümleri uygulanır.”
Açıklama: Bu hükme göre engelli ve engelli yakını olanlar; Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmelik hükümlerine tabidirler.
15. İçişleri Bakanlığı Personeli Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği
(Resmî Gazete Tarihi: 18.01.2020 Resmî Gazete Sayısı: 31012)
Yönetmelikte hüküm bulunmayan haller: Madde 16 – (1) “Memurun isteği üzerine sağlık, aile birliği, can güvenliği mazeretlerine veya engellilik durumuna bağlı yer değişikliği talepleri ya da hizmetin gereği olarak yapılabilecek yer değiştirmeler ile bölge hizmetinden sayılacak ve sayılmayacak süreler hususlarında ve bu Yönetmelikte hüküm bulunmayan diğer hallerde; 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile 19/4/1983 tarihli ve 83/6525 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmelik hükümleri uygulanır.”
Açıklama: Bu hükme göre engelli ve engelli yakını olanlar; Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmelik hükümlerine tabidirler.
16. Hâkimler ve Savcılar Kanunu
(Resmi Gazete 2802 sayılı, Resmi Gazete Tarihi: 26.02.1983)
Adayların Nitelikleri Madde 8 – “Adaylığa atanabilmek için: g) Hakimlik ve savcılık görevlerini sürekli olarak yurdun her yerinde yapmasına engel olabilecek vücut ve akıl hastalığı veya engelliliği bulunmamak şarttır.”
Açıklama: 24/11/2021 tarihli ve 7343 sayılı Kanunun 16’ncı maddesiyle bu bentte yer alan “alışılmışın dışında çevrenin yadırgayacağı şekilde konuşma ve organlarının hareketini kontrol zorluğu çekmek gibi engeli” ibaresi madde metninden çıkarılmıştır.
17) Geçici İşçiler İçin Atama Hükümleri
5620 sayılı Kamuda Geçici İş Pozisyonlarında Çalışanların Sürekli İşçi Kadrolarına veya Sözleşmeli Personel Statüsüne Geçirilmeleri, Geçici İşçi Çalıştırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanuna aşağıdaki ek madde eklenmiştir.
Ek Madde 2- 1) “Kamu kurum ve kuruluşlarında sürekli işçi kadrosunda görev yapan ve ilgili mevzuatına göre alınan sağlık kurulu raporunda en az yüzde kırk oranında engelli olduğu belirtilen işçiler ile ağır engelli raporlu eşi veya bakmakla yükümlü olduğu birinci derece kan hısımları bulunan işçiler, engellilik durumundan kaynaklanan gerekçelere dayalı olarak kurum içinde yer değiştirme talebinde bulunabilir.
2) Bu kapsamdaki talepler kamu kurum ve kuruluşlarının kadro imkânları ve teşkilat yapıları dikkate alınarak karşılanır.
3) İşçinin kendisinin veya birlikte yaşadığı eşi ve bakmakla yükümlü olduğu çocuklarının engellilik durumunun tedavisi sebebiyle kurum içinde yer değişikliği talep etmesi halinde, yer değiştirme suretiyle atama yapılacak yerin, işçinin ve bu fıkra kapsamındaki yakınlarının engellilik durumuna uygun olması esastır.
4) Engellilik durumu devam ettiği sürece kurum ve kuruluşlarca isteği dışında işçinin görev yeri değiştirilmez. Engellilik durumu ortadan kalkan işçiler hakkında genel hükümler çerçevesinde işlem yapılır.”
Engelsizkariyer.com için hazırlayan: Ayşe Sarı |SAHİMSEN Engelliler Komisyon Başkanı
Engelsizkariyer.com’u kaynak göstermeden kopyalanması yasaktır. Copyright © 2022 Tüm Hakları Saklıdır.
