2007'de engelli personel çalıştırmayan 11 işyerine toplam 6 milyon 287 bin 352 YTL idari para cezası uygulandı. 2008 Şubat ayı itibariyle ise 17 işyeri için toplam 1 milyon 735 bin 108 YTL ceza kesildi.
Yasal olarak 50'nin üzerinde işçi çalıştıran bir müessesenin mutlaka engelli personel ya da işçi çalıştırması gerekiyor. Aksi halde uygulanan para cezaları can yakıyor. Bu cezalar 2007'de kişi başı aylık bin 266 YTL iken, 2008'de bin 356 YTL oldu. 2006 ve 2007'nin bu konuda bilgilendirme yılı olduğunu söyleyen İŞ-KUR İstanbul İl Müdürü Muammer Coşkun, 'Yapılan bilgilendirme toplantılarına rağmen 'engelli çalışan' kontenjan açığı olan işletmeler tespit edilerek işyerlerine idari para cezası uygulanacak' dedi.
Ceza sistemi geriye dönük faiz işletilerek uygulanıyor. Tespit edilen tarihten geriye doğru üç yıl için uygulanacak para cezasının toplam miktarı 50 bin YTL'ye kadar ise üç yıl yıllık kontenjan açığı kadar ceza yazılıyor. Eğer 50 bin YTL'yi aşıyor ise geriye doğru dördüncü yıla geçiliyor. Dördüncü yılda 50-100 bin YTL arasında ise dört yıllık ceza uygulanıyor. 100 bin YTL'nin üzerinde ise geriye doğru beş yıllık ceza veriliyor.
İŞ-KUR olarak insanları cezalarla ikna eden bir kurum konumunda olmak istemediklerini ifade eden Muammer Coşkun, 'Ceza en son düşünülmesi gereken bir konu. Burada asıl amaç işsiz olan engellilerin bir an önce istihdama katılımını sağlamaktır' vurgusunu yaptı.
MESLEKİ EĞİTİM ŞART
İstanbul'da halen 11 bin 865 engelli çalışan kontenjan açığı var. İŞ-KUR'a kayıtlı 8 bin 71 engelliye rağmen bu açık kapatılamıyor. Bu durumun engellilerin eğitim seviyesinin düşük olması ve mesleki eğitimlerin yetersizliğinden kaynaklandığını dile getiren Coşkun, öncelikle engellilerin işletmeler için verimli hale getirilmesi gerektiğini belirterek şunları kaydetti: 'İŞ-KUR'a kayıtlı engellilerin eğitimleri yok ya da çok düşük. Meslekleri de yok. İşletmeler, eğitim seviyeleri düşük olduğundan ve belli bir meslekleri olmadığından bu kişileri istihdama uygun görmüyor. Bu nedenle verdiğimiz eğitimlerle bu kişileri iş gücüne kazandırmaya çalışıyoruz. İŞ-KUR olarak engellilerin mesleki eğitimi konusunda yürüttüğümüz projelerimiz var. Bugün İstanbul'da İŞ-KUR'a kayıtlı 4 bin 600 işletmenin yüzde 64'ünün engellinin kontenjanı dolu. Yani yüzde 36'lık bir alan boş.'
İŞ-KUR, 2008'de en az 3 bin işsiz engelli vatandaşımızı mesleki eğitime tabi tutmayı hedefliyor. Coşkun, 2007'de toplam bin 898 engelliyi mesleki eğitime tabi tuttuklarını söyleyerek, bu sayının İstanbul için yetersiz olduğunu ancak engellilerin eğitim seviyesi çok düşük olduğu için her engelli işsizi her eğitime yönlendiremediklerini de vurguladı. 'Örneğin Call Center eğitimi için ilköğretim mezunu bir engelliyi yönlendiremiyoruz' diyen Coşkun, İstanbul gibi hizmet sektörünün yoğun olduğu bir şehirde engellilere yönelik eğitimlerin daha çok eğitimli kişileri kapsadığını ifade etti.
Ayrıca çeşitli kurum, kuruluş, dernek ve belediyelerle de ortak projeler geliştirdiklerini aktaran Muammer Coşkun, İstanbul Büyükşehir Belediyesi ile kasiyerlik, cam-seramik boyama işçiliği, bilet satışı ve çağrı merkezleri, Bedensel Engelliler Derneği, Türkiye Engelliler Vakfı ve Türkiye Sakatlar Derneği ile bilgisayar, MESS Eğitim Vakfı ile ofis elemanı, Siemens'le müşteri temsilciliği, Finansbank'la bankacılık elemanı, Fiziksel Engelliler Derneği ile engelli hattı çağrı merkezi personeli yetiştirmek üzere kurslar düzenlendiği bilgisini verdi.
Kayıtlı işsizlerin yüzde 5'i engelli
İŞ-KUR'da kayıtlı 125 bin işsizin yüzde 5'i ancak engellilerden oluşuyor. Engellilerin yüzde 28.17'si ortopedik, yüzde 14.4'ü görme, yüzde 13.89'u işitme, yüzde 11.39'u nörolojik, yüzde 7.14'ü ruh ve sinir hastalıkları, yüzde 4.69'u iç hastalıkları, yüzde 2.93'ü göğüs ve damar hastalıkları ve 17.81'i de diğer hastalıkları kapsıyor.
Engellilerin eğitim seviyesi çok düşük
Özür derecesi yüksek ve eğitim seviyesi düşük insanların işe girmesi zor oluyor. İŞ-KUR'a kayıtlı engellilerin yüzde 3.35'i okur yazar değil. Yüzde 7.73'ü okur yazar, yüzde 57.09'u ilköğretim mezunu, yüzde 26.67'si orta öğretim, yüzde 5.17'lik kısmı da yüksekokul ve üniversite mezunu. Yani engellilerin yüzde 68'i ilköğretim ve altında eğitim alan insanlardan oluşuyor.
'İstihdam paketinin çıkması ülke yararına olacak'
İŞ-KUR'un normal iş gücü için de 12 bin kişilik bir mesleki eğitim projeleri var. Bu projeler ile 166 meslekte, genç iş gücünün eğitilerek istihdam edilmesi amaçlanıyor. Mevcut projelerin tamamının gerçekleşmesi için istihdam paketinin çıkmasını beklediklerini söyleyen Muammer Coşkun, şöyle konuştu: 'Bu eğitimlerden, daha önce işini kaybetmiş ve işsizlik sigortasından yararlanan faydalanabiliyor. Eğer istihdam paketi Meclis'ten geçerse işsizlik sigortasından mesleki eğitim için ayrılmış olan kaynağa bütün işsizler katılabilecek. Bu nedenle istihdam paketinin çıkması ülkenin büyük yararına olacaktır.'
