Okul yıllarındaki hayalim avukat olmaktı fakat engelli olunca bu hayalimi gerçekleştirmemin güç olacağını gördüm. Yeni bir mesleği hayal ettim, halkla ilişkiler mesleğini… Halkla ilişkilere duyulan ihtiyaç bilim, teknoloji ve özellikle ekonominin gelişmesiyle artmıştı. Halkla ilişkiler bir işletmenin olmazsa olmaz bir mesleği olarak parlıyordu.
İzlediğim sinema filmleri ve dizilerde beni etkilemişti fakat en çok bu mesleğin öncüsü Betûl Mardin’in yaşamı ve yaptıkları etkiledi. Halkla İlişkiler mesleğini Türkiye’de tanıtan ve bu mesleğin ikonu olarak da Betûl Mardin ismi bilinir ve öne çıkar. Onun yaşam hikâyesi, anlattıkları ve samimiyeti de bu mesleği gözümde daha da büyüttü. Halkla İlişkiler Mesleğinin öncüsü Betûl Mardin’in yaşam hikâyesini okuyunca siz de ona olan hayranlığıma hak vereceksiniz. Öncelikle Betûl Mardin’in “Engelleri Avantaja Çevirin” sözü yaşam felsefem!
Gerçek adı Betûl ve anlamı “Meryem anaya verilen vasıf” olmasına, Betül’ün anlamının ise “Keçi” olmasına rağmen İstanbullular tarafından Betül olarak çağrılmanın sıkıntısını hayat boyu yaşamış. Betûl Mardin, 1927 doğumlu, 5 yaşına kadar dilsiz olmuş konuşamamış. Konuşamamasının, kekeme olmasının sebebi çocukluğunda çok dayak yemesi olduğunu söylüyor. Yani 5 yaşına kadar konuşamamış 13 yaşına kadar kekeme olmuş. Onunla alay ediyorlarmış. Buna çok üzülürmüş ve bu sorununu yenmek için ağzına taş koyarak egzersizler yapmaya başlamış. Bugün akıcı konuşması ile o günlerden hiç iz kalmamış fakat otomobil sürmek istediğinde bunu gerçekleştirememiş. Yediği dayaklardan dolayı vücudunda sakatlık kaldığını, beynindeki bir merkezin kırılmış olduğunu hiçbir zaman makine kullanamayacağını ve bundan dolayı araba da kullanamayacağını öğrenmiş.
Yaşamındaki güçlükler ona kırbaç olmuş, öncelikle alay edilmemek için kekemeliği çözmüş ve düzgün konuşmaya başlamış sonra da her zaman çok çalışmış. Özellikle bir kadının mutlaka çalışması gerektiğini söyleyerek kadınları çalışmaya teşvik ediyor. Gazetecilik yapmış, röportajlar yapmış, radyoda DJ’lik yapmış ve televizyon eğitimi alıp televizyoncu da olmuş. Hangi işe elini atsa bunda başarılı olmuş. Mardin azimli bir kadın. İşte benim hayata bakışıma da olumlu etkiler yaptı. Başarılarını örnek aldığım Betûl Mardin’in neler başardığını anlatmaya kalksam bitiremem…
İstanbul Amerikan Koleji'nden 1946 yılında mezun olmuş. Mardin, meslek hayatına 1957 yılında gazeteci olarak başlamış, Türkiye Radyo ve Televizyon (TRT) Kurumu için yapımcı olarak devam etmiş. 1967 yılında Londra'da gerçekleşen bir BBC Eğitim kursunu tamamladıktan sonra 1968 yılında Ankara'da kurulan Türkiye Devlet Televizyonu'nun Oyun Bölümünü oluşturmuş. Aynı yıl TRT'den ayrıldıktan sonra bir tesadüf sonucu Türkiye'de hiç bilinmeyen bir mesleğe önce ürkerek sonra kendinden emin olarak girmiş. Bu mesleğin adı herkesin de böylelikle öğrendiği isim; Halkla İlişkiler...
Yoğun bir çalışma sonunda çeşitli kuruluşların halkla İlişkiler sorumlusu olmuş. Uzmanlaşmak amacı ile Mardin, 1971- 1974 yıllara arasında Londra'da çalışmalarını sürdürmüş. Dönüşünde Türkiye Halkla İlişkiler Derneği başkanlığını yürütmüş.
1976 -- 1982 Mardin'in asıl amacı Türkiye'nin uluslararası arenada tanınması olduğundan önce Avrupa Halkla İlişkiler Dernekleri Konfederasyonu CERP ile Uluslararası Halkla İlişkiler Derneği IPRA'ya üye olup oralarda aktif görev yaptı. 1995 yılında IPRA'ya başkan seçildi. İki yıl sonra da 'üstat' anlamına gelen 'Member Emeritus' ünvanını kazandı. Geçmiş başkanların konseyine de başkan olmuştu. Eğitimci olarak 1969 yılında önce İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Radyo ve Televizyon programcılığı üzerine eğitim verdi. 1975 yılından itibaren ise önce Boğaziçi Üniversitesi Turizm Bölümü'nde sonra da 75 -- 97 yılları arasında her zamanki gibi İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesinde Halkla İlişkiler konusunda ders verdi. 1997 yılından beri İstanbul Bilgi Üniversitesi İletişim Fakültesi'nde öğretim üyesidir. 1998 yılında Anadolu Üniversitesi tarafından iletişim konusunda Fahri Doktor ilan edilmesinin yanı sıra birçok ulusal ve uluslararası ödül alan Mardin, son olarak da Amerika Halkla İlişkiler Derneği'nin ( PRSA ) Halkla ilişkiler Yaşam boyu Başarı 2005 Atlas ödülünü almaya hak kazanmıştır. Aktif iş yaşamına ortaklarıyla birlikte 1987 yılında kurduğu IMAGE ve Strateji Tanıtım Şirketlerinin Onursal Başkanı olarak, mesleği ile ilgili tüm kuramlarını uygulamaya geçirmeyi misyon edinerek devam etmektedir.
Ben ve benim gibi birçok bayana öncü olan Betûl Mardin’in hayatı yönümü bulmamı sağladı. Ömür boyu eğitim şart ve ben de bu anlamda eğitimi her daim devamlı kılarak öncelikle Anadolu Üniversitesi Halkla İlişkiler bölümünde ön lisansımı tamamladım. Sonrasında AOF işletme fakültesi ile eğitimime devam ettim ve lisans mezunu oldum.
Hayatta hangi mesleği yaparsak yapalım bunu severek yapmamız gerektiğine olan inancım ile ben sevdiğim bir mesleği seçip eğitimini aldım. Halkla İlişkiler ile alakalı birçok sertifika eğitimi de gelişimime katkı sağladı. Bugün çok büyük bir kurumda Miniatürk’de Halkla İlişkiler Uzmanı olarak çalışarak mesleki hayalimi de gerçekleştirerek halen icra etmekteyim.
Seçilecek mesleğin iyi tanınması gerektiğini düşünüyorum. Bu anlamda benim araştırmalarımda kısaca aklımda kalanları da benimle aynı mesleği yapmak isteyen genç arkadaşlara fayda sağlaması açısından paylaşmak istiyorum. Halkla İlişkiler, bir işletme sektörünün kendi bünyesi ve çevresi ile karşılıklı iyi ilişkiler kurması herhangi bir uyuşmazlık olduğunda bunun nedenlerini belirleyip ortadan kaldırma faaliyetlerini içerir... ‘Şirketin kalbi’ diyeceğimiz önemli bir meslek olmasına rağmen bunun öneminin farkında olmayan ülkeler de var. Türkiye’de ise bu mesleğin öneminin farkına varılmış ve hemen hemen her şirket bünyesinde halkla ilişkiler uzmanları ile çalışmaya başlamış.
Halkla ilişkiler Uzmanı; şirket, kişi ve kurumlar arasındaki karşılıklı anlayışı ve iyi niyeti geliştirerek şirketinin imajını yükselten kişidir. Halkla ilişkiler, reklam ve propaganda ile karıştırılmaktadır. Halkla İlişkiler (Public Relation)’un genel ilkeleri ile reklam ve propagandanın ilkeleri birbirinden farklı olmasına rağmen uygulamada birçok aksaklıklar olmaktadır. Profesör Byron Christion; P.R’ın “halkı haberleşme yoluyla bir kuruluşun lehine düşünmeye, onu desteklemeye, güçlüklerle karşılaşsa da onu uzun süre yılmadan denemeye teşvik etmek, bu yolda etkilemek” olarak mesleği tanımlamaktadır.
Halkla İlişkiler mesleğinin öncüsü Betûl Mardin, bu mesleği seçmemde nasıl ki beni etkilemişse, biz bu mesleği icra edenler olarak genç nesile yol gösterici olmak adına bu yazımda bu konuya değinmek istedim. Ayrıca bu güzel mesleğin ülkemizde değer kazanmasını sağlayan Sayın Betûl Hanıma teşekkür ediyorum.
