Anayasa, Sözleşmelerin konusu olan istihdam ve çalışma hakkı” dahil tüm insan haklarını güvence altına almıştır. Herhangi bir hak ihlalinde engelli kişinin maddi ve manevi varlığının koruma ve geliştirme hakkının korunamayacağı açıktır. Kişinin yaşam hakkı başta olmak üzere, maddi ve manevi varlığının korunması, temiz ve güvenli bir çevrede yaşama hakkı ve nihayetinde tüm insan hakları, anayasal güvence altındadır. 

Kanun Önünde Eşitlik-Madde 10-“Çocuklar, yaşlılar, özürlüler, harp ve vazife şehitlerinin dul ve yetimleri ile malul ve gaziler için alınacak tedbirler eşitlik ilkesine aykırı sayılmaz.”

Kişinin dokunulmazlığı, maddi ve manevi varlığı: Madde 17-“Herkes, yaşama, maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahiptir. Tıbbi zorunluluklar ve kanunda yazılı haller dışında, kişinin vücut bütünlüğüne dokunulamaz; rızası olmadan bilimsel ve tıbbi deneylere tabi tutulamaz. Kimseye işkence ve eziyet yapılamaz; kimse insan haysiyetiyle bağdaşmayan bir cezaya veya muameleye tabi tutulamaz.”

Zorla çalıştırma yasağı: Madde 18-“Hiç kimse zorla çalıştırılamaz. Angarya yasaktır”.

Çalışma Şartları ve Dinlenme Hakkı: Madde 50- “Kimse, yaşına, cinsiyetine ve gücüne uymayan işlerde çalıştırılamaz. Küçükler ve kadınlar ile bedenî ve ruhî yetersizliği olanlar çalışma şartları bakımından özel olarak korunurlar.”

Dinlenmek, çalışanların hakkıdır.

Ücretli hafta ve bayram tatili ile ücretli yıllık izin hakları ve şartları kanunla düzenlenir.

Sosyal Güvenlik Hakkı: Madde 60-“Herkes, sosyal güvenlik hakkına sahiptir. Devlet, bu güvenliği sağlayacak gerekli tedbirleri alır ve teşkilatı kurar.”

Sosyal güvenlik bakımından özel olarak korunması gerekenler: Madde 61- Devlet, harp ve vazife şehitlerinin dul ve yetimleriyle, malûl ve gazileri korur ve toplumda kendilerine yaraşır bir hayat seviyesi sağlar.

Devlet, sakatların korunmalarını ve toplum hayatına intibaklarını sağlayıcı tedbirleri alır.

Yaşlılar, Devletçe korunur. Yaşlılara Devlet yardımı ve sağlanacak diğer haklar ve kolaylıklar kanunla düzenlenir.

Devlet, korunmaya muhtaç çocukların topluma kazandırılması için her türlü tedbiri alır.

Bu amaçlarla gerekli teşkilat ve tesisleri kurar veya kurdurur.”

Kamu Hizmetlerine Girme Hakkı: Madde 70- Her Türk, kamu hizmetlerine girme hakkına sahiptir. Hizmete alınmada, görevin gerektirdiği niteliklerden başka hiçbir ayırım gözetilemez.

Milletlerarası andlaşmaları uygun bulma: Madde 90-“… usulüne göre yürürlüğe konulmuş temel hak ve özgürlüklere ilişkin milletlerarası andlaşmalarla kanunların aynı konuda farklı hükümler içermesi nedeniyle çıkabilecek uyuşmazlıklarda milletlerarası andlaşma hükümleri esas alınır.”

Not: Madde 90 ile BM Engelli Kişilerin Hakları Sözleşmesi, iç hukuk metnidir.

Engelsizkariyer.com için hazırlayan: Sosyal Hizmet Uzmanı Ayşe Sarı |SAHİMSEN Engelliler Komisyon Başkanı

Engelsizkariyer.com’u kaynak göstermeden kopyalanması yasaktır. Copyright © 2022 Tüm Hakları Saklıdır.